Letterkunde

BOEKEN NR. 3, MAART 2022

Dirk De Schutter: Wondewoorden

door Dirk De Geest

Filosoof Dirk De Schutter is vooral bekend omwille van zijn publicaties over Hannah Arendt en Heidegger, maar hij is ook een fervent lezer van poëzie. In Wondewoorden verzamelt hij een dozijn gedichten uit de Europese literatuur. Het spectrum is daarbij breed, met teksten uit de Engelse, de Franse maar ook uit de Duitse en de Spaanse traditie. Uiteraard zullen kniesoren struikelen over de prominente aanwezigheid van de grote taalgebieden, en hetzelfde geldt ook voor de keuze van auteurs; die hebben allemaal duidelijk hun plaats in de Europese literaire canon (waardoor ze ook de beperkingen van dat referentiekader belichamen). Dat neemt echter niet weg dat hier een breed palet wordt aangeboden en voorgesteld door een lezer die bijzonder veel oog heeft voor de finesses van taal en beleving. Het zijn gedichten die de lezer-essayist geraakt hebben en blijven raken, maar die volgens hem evenzeer vanuit het besef van een wonde zijn ontstaan. Net die grens tussen wat gezegd (geschreven of gelezen) wordt en wat noodgedwongen ongezegd moet blijven (het traumatische maar evenzeer het sublieme) vormt de leidraad in deze mooie beschouwingen.  
 
In het licht van die bekommernis hoeft het niet te verbazen dat de voorkeur van Dirk De Schutter uitgaat naar wat men algemeen ‘modernistische’ poëzie zou kunnen noemen. In die traditie, die gaat van Hölderlin over Rilke tot Celan en Sebald, of van Dickinson tot Eliot en Wallace Stevens, staat de verkenning van de literaire ruimte centraal. Behoedzaam wordt afgetast hoe het moderne subject, met zijn haperingen en zijn aarzelingen, zich verhoudt tot de taal en de werkelijkheid, en hoe met name literatuur een supplement kan bieden voor de traumatische ervaringen in de geschiedenis en het persoonlijke bestaan. Het is een filosofisch perspectief dat gedichten ziet als getuigenissen, niet alleen een soort van zelfanalyse van de auteur maar evenzeer pogingen om een actieve communicatie met de lezer tot stand te brengen.
 
In zijn analyses combineert De Schutter wel vaker informatie over het leven en de bedoeling van de auteur met zijn houding als lezer. Centraal staat echter de aandacht voor de tekst zelf. Daarbij gaat de auteur niet alleen uit van zijn eigen leeservaring maar ook van zijn eigen vertaling: de confrontatie met de originele tekst laat meermaals zien hoe het taaleigen bijdraagt tot extra betekenis. De Schutter heeft oog voor formele kenmerken en literaire finesses, maar de klemtoon ligt toch op de globale betekenis, op de manier waarop de poëtische constellatie van woorden als het ware een levensvisie en een mensopvatting samenbalt. De kwetsbare en zoekende mens staat in het brandpunt bij de hier besproken teksten. Daarbij is minder sprake van een sociale dimensie (ook al is die niet afwezig) of een specifiek engagement, maar meer van een streven naar het absolute, naar het oneindige, naar het onuitspreekbare. Net dat zijn thema’s die de filosofische lezer niet alleen bijzonder boeien maar hem ook in staat stellen om zijn visie bij de lezer over te brengen. Dit mooie (maar in mijn ogen onvoorstelbaar sober uitgegeven) boekje biedt daarom niet alleen literaire fijnproeverij maar ook existentiële wijsheid.  
 
Dirk De Schutter: Wondewoorden, Poëziecentrum, Gent 2021, 88 p. ISBN 9789056553999

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri