Nederlands proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2022

Mauk Westerman Holstijn: Een meedogenloos gehoor

door Marlies van Breda

De passie voor het schrijven van verhalen ontdekte Mauk Westerman Holstijn (1997) op het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam. Zijn schrijverschap kwam echter pas tot wasdom tijdens zijn studie aan de Universiteit van Wageningen. In 2019 werden twee van zijn verhalen gepubliceerd in het Hollands Maandblad: het verhaal ‘Nattigheid’ en het verhaal ‘Droogte’ waarmee hij de literatuurprijs van het Wageningse universiteitsblad Resource gewonnen had. Beide verhalen zijn opgenomen in Een meedogenloos gehoor, het veelbelovende debuut van deze jonge Nederlandse schrijver.    

In de verhalenbundel zijn negen zorgvuldig opgebouwde verhalen opgenomen, die vanwege de onverwachte wendingen doen denken aan Roald Dahl. Aan het begin van elk verhaal wordt een herkenbare situatie geschetst die de bijbehorende mentale representatie bij de lezer activeert: een vader die aangifte heeft gedaan van de geboorte van zijn zoon, een gesprek in een restaurant tussen een ober en een gast, een enigszins eenzelvige jongen die een meisje bij hem thuis uitnodigt… Wanneer de lezer zich een beeld gevormd heeft van wat hij/zij kan verwachten, geeft de auteur echter een bizarre wending aan het verhaal. Net als bij het lezen van een goede magisch-realistische roman accepteert de lezer de absurde elementen die de schrijver toevoegt, omdat ze op een logische wijze passen binnen het verhaal dat zich ontwikkelt.  
 
De afzonderlijke verhalen spelen zich af in verschillende fictieve werelden, maar alle hoofdpersonages zijn buitenbeentjes die vanuit hun positie als outsider de wereld om zich heen observeren en zich afvragen hoe zij zich tot deze wereld verhouden. De gevoelens van vervreemding en isolement die daaruit voortkomen, zijn universeel en herkenbaar. Op 14 februari jl. stelde Mauk Westerman Holstijn zijn bundel voor in het radioprogramma Opium op NPO Radio 4. Op de vraag naar de thematische samenhang tussen de verhalen gaf hij als antwoord dat hij ‘concreet wilde maken wat we niet begrijpen.’
 
Toch doen de onverwachte wendingen in Een meedogenloos gehoor meer met de lezer. In de aanbeveling op de cover noemt Daan Remmerts de Vries het ‘een kanteling van je blik.’ Westerman Holstijn bekijkt de wereld kritisch en zet vraagtekens bij het achteloos accepteren van wat normaal lijkt. Door te wijzen op het ‘bizarre’ in de werkelijkheid zet hij aan tot nadenken.
 
Dit komt mijns inziens het beste tot uitdrukking in het verhaal ‘De claustrofiel’, waarin het individualisme in de maatschappij bekritiseerd wordt. Door de komst van een nieuwe bewoonster neemt de ik-verteller zijn woonsituatie en het gedrag van zijn buren niet langer voor lief. Zijn nieuwe buurvrouw kijkt met de blik van een buitenstaander naar de leefsituatie. Als hun medebewoners haar op een avond onder de voet lopen, ziet de ik-verteller in hoe hij het absurde systeem jarenlang zonder erbij na te denken geaccepteerd heeft en bedenkt hij een Roald-Dahl-waardige oplossing om een einde te maken aan de situatie.
 
In het titelverhaal fungeren buitenstaanders eveneens als katalysator voor een impulsieve handeling die een grote impact heeft op het leven van de ik-verteller. De lezer luistert als het ware mee tijdens een therapiesessie met de psychiater, aan wie hij uitlegt wat hem tot zijn daad heeft gedreven. Pas in de laatste alinea wordt voor de lezer duidelijk op welke drastische manier de ik-verteller zijn probleem heeft opgelost.
 
Qua vertelperspectief is ‘Het syndroom van Fields’ het ingewikkeldste verhaal in de bundel. Na een ongeval verandert een acteur zijn levensverhaal door elementen uit de films waarin hij gespeeld heeft, met elkaar te combineren. Fantasie en werkelijkheid zijn zodanig met elkaar verweven geraakt, dat hij geen betrouwbare informatie over zichzelf kan geven. De cesuur op vier vijfde van het verhaal markeert een wending die de lezer nog meer in verwarring brengt omtrent de identiteit van de ik-verteller.  
 
De verhalen in Een meedogenloos gehoor vragen om een actieve leeshouding, maar het is vooral de zorgvuldige taal waardoor dit debuut zich onderscheidt. Mauk Westerman Holstijn is een jonge schrijver die zeker een plaats verdient binnen het Nederlandstalige literaire veld. Hopelijk zorgt de aantrekkelijk vormgegeven omslag ervoor dat deze verhalenbundel zijn weg naar een groot publiek vindt.  
 
Mauk Westerman Holstijn: Een meedogenloos gehoor, Querido, Amsterdam 2022, 183 p. ISBN 9789021436500. Distributie LM Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri