Non-fictie
BOEKEN NR. 4, APRIL 2022
Bé Lamberts: Art Nouveau in Nederland: Architectuur rond 1900
door Christophe Van Eecke
In een versneld
verlelijkend urbaan landschap zal het niet verbazen dat de architectuur en
sierkunst van de Art Nouveau en Jugendstil zich in een blijvende belangstelling
kunnen verheugen. Tegelijkertijd gaat de verlelijking van onze steden
alarmerend vaak gepaard met het slopen van aantrekkelijke en zelfs waardevolle
oude structuren. Onder die omstandigheden valt het toe te juichen dat Bé
Lamberts, die reeds verschillende publicaties over Art Nouveau op zijn naam
heeft, een groot overzichtswerk publiceert over Art Nouveau in Nederland.
De opzet van
het boek is zeer systematisch. Het wordt omsloten door een korte inleiding over
Art Nouveau als stijl en context en een slotstuk waarin kort naar manifestaties
van de stijl in andere landen wordt gekeken. In de hoofdmoot van het boek, de
tussenliggende hoofdstukken, wordt in detail gekeken naar Art Nouveau in
Nederland. Een groot deel van de bespreking biedt een overzicht van
belangwekkende Art Nouveau gebouwen in Nederlandse steden, maar er zijn ook
hoofdstukken gewijd aan bouwwerken op het platteland en aan specifieke soorten
gebouwen, zoals horeca-huizen, winkels, bedrijfsgebouwen en dies meer.
Deze aanpak leent
zich tot verschillende leesstrategieën. Men kan het boek lezen als een
overzichtswerk, waarbij men vaak interessante achtergronden meekrijgt bij
specifieke gebouwen, bouwfasen en architecten. Maar de gestructureerde opbouw
leent zich ook heel handig tot gebruik als stadsgids. Wie een stad bezoekt kan
in dit boek handig vooraf opzoeken waar welke belangwekkende gebouwen te zien
zijn – al is het boek zelf natuurlijk te groot en te zwaar om als gids mee te
nemen.
De
laatste hoofdstukken van het boek kijken naar details in de afwerking van
gebouwen, in eerste instantie siertegels en tegeltableaus, een bijzonder
belangwekkend aspect van de Art Nouveau omdat net hierin belangrijke
decoratieve aspecten naar voor komen. Daarnaast brengt Lamberts ook smeedijzer,
glas in lood, gevelstenen en interieurelementen in kaart. Zelfs brievenbussen
en deurklinken worden niet vergeten.
Een belangrijke troef van het
boek is de enorme visuele documentatie: ruim dertienhonderd foto’s tonen ons de
woningen, gebouwen, tegels, sierelementen en andere belangwekkende details.
Hoewel de foto’s doorgaans middelgroot tot klein zijn, zijn ze wel haarscherp
zodat je als lezer een zeer goed beeld krijgt van kleur en detail. Hierdoor is
dit ook een prachtig kijkboek dat als visuele inventaris werkt van de Art
Nouveau in Nederland. Bovendien komen (details van) gebouwen in de
verschillende hoofdstukken terug, bijvoorbeeld om een sierdetail van een woning
uit te lichten in een van de latere hoofdstukken.
De tekst is zeer gedetailleerd
en barstensvol lokale informatie, maar is toch doorlopend zeer toegankelijk,
waardoor zowel een wetenschappelijk publiek als de geïnteresseerde leek dit
boek met vrucht en plezier zal kunnen gebruiken – of er gewoon voor esthetisch
genot in grasduinen. Maar hoe men dit boek ook gebruikt, het is een
belangwekkende en belangrijke aanvulling voor elke bibliotheek over Art
Nouveau.
Bé
Lamberts: Art Nouveau in Nederland: Architectuur rond 1900, Noordboek, s.l.
2021, 416 p. ISBN 9789056156893
deze pagina printen of opslaan