Vertaald proza

BOEKEN NR. 6, JUNI 2022

Amin Malouf: Een onverwachte broederschap

door Jan Baes

'Moro bleef een tijdje zwijgen. Ik zag al voor me hoe hij met zijn worstenvingers met afgekloven nagels zijn ronde hoofd krabte.

"Wat je daar vertelt, Alec, heeft misschien helemaal niets te maken met deze hele kwestie. Maar misschien ook wel. In de huidige situatie mogen we geen enkel spoor veronachtzamen. Als die mensen inderdaad zijn uitgewaaierd over de hele wereld, kunnen ze ons individueel belangrijke dingen vertellen. Bedenk dat we tot nu toe volledig in het duister tasten. Ze bevinden zich ergens hoog boven ons hoofd. Ze zien ons, luisteren naar ons, houden ons hele doen en laten in de gaten, verbieden ons dingen, staan ons andere zaken toe - precies zoals het hun goeddunkt.We kunnen geen vin verroeren zonder hun toestemming. En dat terwijl we niets van hen weten; niet wie ze zijn, niet waar ze vandaan komen, niet hoe ze te werk gaan, en ook niet wat hun werkelijke bedoelingen zijn".'
 
Op het met een lage dijk verbonden kleine eiland Antiochië, een deel van de archipel Chironen heeft de cartoonist en striptekenaar Alec Zander zich teruggetrokken om in eenzaamheid de rest van zijn dagen te slijten. De enige andere bewoner is de misantrope schrijfster Eva Saint-Gillis en contact met de bewoonde wereld kan enkel bij eb als de dijk niet overspoeld wordt door de Atlantische Oceaan.
 
Het verhaal begint als een dagboekrelaas wanneer plots alle contact met de buitenwereld wordt verbroken. Radio- en telefoonverbindingen vallen uit, er is geen elektriciteit meer en Alec, die al geen lachebekje is, vreest dat de lang gevreesde nucleaire ramp dan toch heeft plaatsgevonden. Dat lijkt te worden bevestigd als hij naar het eiland Groot-Chiron fietst en in het plaatselijk café La Cap-Hornière merkt dat ook daar het leven compleet is stilgevallen. En ook zijn vriend de Griek Agamennoon, die toezichter is op de dijk die naar Antiochië leidt, lijkt van niets te weten.
 
Met Eva die plots toeschietelijker is geworden, bespreekt hij de toestand sinds de laatste berichten over de dreiging door de Kaukasische autocraat Sadorov om kernwapens in te zetten. Dat had de Verenigde Staten ertoe aangezet om alle eventuele aanvallen in de kiem te smoren en te starten met een grootscheepse en verplichte opruiming van alle kernwapens. Sadorov zou daarop aanstalten hebben gemaakt om zijn dreigement uit te voeren. En misschien was het nucleaire conflict daarop losgebarsten?
 
Tot plots de radio het weer doet en de stem van Howard Milton, de president van de V.S. weerklinkt om te zeggen dat het gevaar op een atoomaanval afgewend lijkt, maar de toestand onduidelijk blijft. Alec belt zijn oude studievriend, Morris Oates (Moro) op, een belangrijk adviseur in het Witte Huis, die hem vertelt dat leden van een geheime broederschap contact hebben opgenomen om te melden dat zij de dreigende catastrofe hadden voorkomen door alle communicatiemiddelen uit te schakelen en dat ze een gesprek wilden met de president. Een zekere Demosthenes was toen als uit het niets opgedaagd en had zijn eisen op tafel gelegd.
 
Alec krijgt een vermoeden dat zijn Griekse vriend Agamemnoon er meer van weet en krijgt tot zijn verbazing te horen dat ook hij deel uitmaakt van deze broederschap die genoemd is naar Empedocles, de Griekse filosoof die aan de basis lag van het Atheense mirakel. Agam vertelt hem dat zijn volk er alleen maar op uit is een wereldwijde catastrofe te vermijden. Maar de raadsels blijven. Wat zijn de echte bedoelingen van deze ingreep? Wie zijn die wezens en waar komen ze vandaan?
 
In de slipstream van zijn drie vorige essays over de belabberde toestand van onze beschaving, Schipbreuk der beschavingen (Davidsfonds 2020), De ontregeling van de wereld (De Geus 2010) en Moorddadige identiteiten (Davidsfonds 2021) is de Libanese auteur Amin Maalouf nu ook overgegaan tot het schrijven van een fictief verhaal, een toekomstroman over de dreigende schipbreuk van onze wereld. Het is een merkwaardig relaas geworden waarbij een mogelijke redding niet uitgesloten wordt, maar blijkbaar alleen kan met de hulp van buiten. Het boek is goed geschreven, het plot knap gestructureerd maar is misschien iets te toevallig om echt overtuigend te zijn. De beschrijving van een mogelijke teloorgang van onze beschaving had best nog wat dreigender mogen klinken. 'De grootste drama's, zegt het personage Agamemnoon ergens, vloeien voort uit verwachtingen die niet worden waargemaakt.'
 
Amin Maalouf: Een onverwachte broederschap, Davidsfonds, Leuven 2022, 298 p. ISBN 0789022338884. Vertaling van Nos frères inattendus door Hans E. Van Riemsdijk. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan