Misdaad
BOEKEN NR. 6, JUNI 2022
Fredrik Persson Winter: De das
door Karen Vandyck
Hoewel De das zijn thrillerdebuut is, is de Zweed
Fredrik Persson Winter geen onbeschreven blad. Eerder schreef hij immers al
jeugdliteratuur en hij is een van de medewerkers van de Zweedse podcast
Fantastisk Podd over het schrijven van sciencefiction, fantasy en horror.
Hoewel De das op de markt wordt gebracht als thriller, merk je na afloop
dat de auteur zijn pappenheimers fantasy en horror toch niet helemaal heeft
kunnen loslaten en als een Zweedse Stephen King in zijn debuut heeft
gesmokkeld.
Elk
jaar in de nacht van 5 op 6 november slaat de seriemoordenaar ‘De das’ toe. Al
enkele jaren graaft hij in de bewuste nacht een gat in de keldervloer van zijn
slachtoffer. Door dit gat dringt hij het huis binnen en neemt hij zijn
slachtoffers mee. Er worden nooit lichamen gevonden van de slachtoffers, maar
de hoeveelheid bloed die in de kelder achterblijft, maakt het voor de politie
duidelijk dat het hier niet om ontvoering maar over moord gaat. Al jaren zoeken
rechercheurs Cecelia Wreede en Jonas Andrén naar de das, maar ze hebben te
weinig aanknopingspunten om het onderzoek in een definitieve plooi te leggen.
Dat verandert
misschien wanneer bij uitgeverij Eklund een groezelig manuscript op de deurmat
wordt gevonden. De titel is ‘Ik ben de Das’ en redacteur Annika Granlund is de
eerste lezer van het boek, dat door de specifieke details niet anders
geschreven kan zijn dan door de echte dader. Granlund is meteen overtuigd van
de publicitaire waarde van het manuscript – moord verkoopt altijd – en dat dit
het boek is dat de noodlijdende uitgeverij de broodnodige inkomsten zal
bezorgen. Het manuscript is ondertekend met de naam Jan Apelgren, de
succesauteur van Eklund die al enkele jaren spoorloos verdwenen is.
Er zit voor de
uitgeverij niets anders op dan Apelgren dood te laten verklaren zodat de
rechten in handen komen van Eklund. Het testament van Apelgren heeft dit immers
zo beslist. Maar door de auteur dood te laten verklaren komen het manuscript,
de uitgeverij en de auteur wel op de radar van Wreede en haar team. Zij vinden
het heel bijzonder dat er nu plots een nieuw boek van Apelgren opduikt en dat
Granlund in het huis van de schrijver trekt.
De das begint als een
vrij standaard thriller. Telkens in dezelfde nacht wordt er een moord gepleegd
en de politie zit al jaren met de handen in het haar om de dader te vatten. De
speurders worden behoorlijk uitgewerkt, maar veel vernieuwends legt Persson
Winter niet in deze personages. Anders is dat met Annika Granlund. Dit personage
wordt het meest uitgewerkt en speelt een centrale rol in het verhaal. Granlund
is met haar vriend Martin op zoek naar een geschikte woonst om kinderen te
krijgen. Maar de Zweedse huizenmarkt is krap en duur en bovendien heeft Granlund
een onbekende weerstand tegen kelders.
Wanneer Granlund uiteindelijk zwanger raakt, begint ze zich
steeds irrationeler te gedragen, wat langzaamaan uitgroeit tot een zware
depressie. Persson Winter laat de lezer lang gissen of Granlund zich de bizarre
geluiden verbeeldt of dat er toch meer aan de hand is. De auteur focust lang op
de situatie rond Annika Granlund, wat de spanning niet ten goede komt. Pas
halverwege het boek komt de focus meer te liggen op het politie-onderzoek. Ook
Persson Winters fijne en toegankelijke schrijfstijl kan het gebrek aan spanning
dan niet meer helemaal redden. De das is een goed debuut, maar wat meer
aandacht voor de spanningsboog was beter geweest, en het einde aanvoelt aan als
een te gemakkelijke anticlimax.
Fredrik Persson Winter: De das, Bruna, Amsterdam 2022, 400 p.
ISBN 9789400512993. Vertaling van Grävlingen
door Sophie Kuiper. Distributie: Standaard Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan