Ilja Leonard Pfeijffer schreef ooit dat hij er pas echt
van overtuigd raakte dat het Oudgrieks ook echt gesproken werd, toen hij op
school uiteindelijk Plato las. Veel van zijn dialogen lopen inderdaad goed en
bovendien: de verhalen zijn vaak meeslepend verteld en spreken tot de
verbeelding. Het blijft evenwel ook contradictorisch. Plato tekende een heel
staatsbestel uit waar hij de bestaande mimetische literatuur wou bannen, of
toch sterk wou reguleren. Het volk zou er toch maar slechte voorbeelden
uithalen. Hij schreef dan maar zelf een reeks mythes en verhalen bij elkaar,
omdat hij ook wist: het is zo dat je de boodschap best verkocht krijgt.
Met succes, tot op de
dag van vandaag. Er zijn veel allegorieën geschreven, maar dé allegorie blijft
toch nog steeds Die van de Grot, waarin hij probeert uit te leggen hoe onwetend
de gewone mens is, vergeleken met de filosoof die inzicht heeft in de
werkelijke aard van onze wereld. In dit boek zijn deze mythes en verhalen
verzameld, netjes thematisch gebundeld. Hoe verklaar je de liefde, hoe ziet het
leven na de dood eruit en natuurlijk, het verhaal van Atlantis.
De originele teksten
zijn goed vertaald en lezen aangenaam weg, met hier en daar een verklarende
voetnoot waar dat nodig is om te begrijpen hoe het er in het origineel stond. Daarop
volgt telkens een essay, in lengte variërend. Die zijn goed geschreven en
leiden ons naar de verwerking bij latere filosofen of de receptie in latere
tijden. Zeker vanaf de renaissance werd niet enkel naar de Bijbel gekeken als
bron van oude wijsheid, maar ook bij antieke filosofen meende men vergeten
feiten te kunnen ontwaren. Als dan plots met de ontdekking van Amerika een
nieuw continent opduikt, ligt het voor de hand dat minstens enkelen er Plato’ s
Atlantis bijhalen om daarin een aanwijzing te zien.
Storend bij deze besprekingen is wel dat vaak het verhaal
nog eens helemaal herverteld wordt, waardoor de vertaling die er net aan vooraf
gaat, net overbodig wordt. Anderzijds: je hoeft dit boek dan ook niet van a tot
z te lezen, of kan omgekeerd te werk gaan. Prikkelt het essay je, dan wil je
misschien wel eens lezen hoe het er precies stond in het origineel.
Met dit boek hebben
Bert van den Berg en Hugo Koning dus een bloemlezing afgeleverd die vele kanten
op kan. De verhalen boeien nog steeds een groot publiek, maar bijvoorbeeld ook
voor het filosofieonderwijs is het een waardevol bronnenboek in een mooie
uitgave. Ze bewijzen in elk geval dat het verhalen voor alle tijden blijven.
Bert Van den
Berg, Hugo Koning Hugo: De mythen van Plato. Verhalen voor alle tijden, Damon,
Eindhoven 2022, 208 p. ISBN 9789463403214. Distributie EPO
deze pagina printen of opslaan