Nederlands proza

BOEKEN NR. 8, OKTOBER 2022

Wim Kayzer: De waarnemer

door Nicholas Verscheure

In De waarnemer verlaat een huisarts zijn praktijk in het Noorden. Na al die drukke jaren van duizenden gezichten en stemmen zondert hij zich af in de Franse Cévennes om in eenzaamheid aan een nieuw leven te beginnen. Als locatie kiest de arts voor een afgelegen hoeve tussen vier bergen. Deze idyllische plek is hem nagelaten door wijlen Sophie, bij leven een caféhoudster. In zijn isolement levert hij zich vaak over aan filosofische bespiegelingen. Uitermate spitsvondig en als een ware taalvirtuoos laat Wim Kayzer de arts in zijn zuiders plekje reflecteren over Kants Ding an Sich: ‘Zonder jouw sterven had ik er nooit een glimp van opgevangen. Het hol is het Ding an Sich: ik heb nooit echt begrepen wat het Ding an Sich zou moeten zijn tot ik introk in het hol, het hol is het Ding an Sich en het Ding an Sich is zowel zijn enige oorsprong als zijn eigen bestemming...’  

Veeleer dan een taalfilosofische roman is De waarnemer een psychologische roman. In aantekeningen, gericht aan de overleden Sophie, analyseert en reconstrueert de arts zijn carrière. Een rijkelijke carrière waarin hij gebiologeerd raakte door een tot de verbeelding sprekend scala van geheime verlangens van wel honderden patiënten: van de obsceenste tot de tederste. Net als in zijn spraakmakende televisieseries opteert Kayzer ervoor om totaal uiteenlopende karakters in beeld te brengen. Er is de krankzinnige Jeroen met wie de arts zich vaak in een roes dronk, of de bejaarde Simon die nu eens verlangt naar de dood, dan weer ervoor vreest. Er is de poëtisch aangelegde Maria, de grote liefde, waarop de arts maar geen vat krijgt. En dan is er nog de eigenzinnige Sophie, de eigentijdse mecenas. Het zijn de sluimerende herinneringen aan al deze dierbare personen die het verlangen in de arts doen opflakkeren, maar hem evenzeer opzadelen met desolate gevoelens.
 
De waarnemer bekoort niet alleen door de vlotte, prettig leesbare stijl, maar vooral door de caleidoscopische aanblik. Dit is een overweldigende roman die je net zoals Thomas Manns 'magnum opus' De Toverberg meermaals moet lezen en proeven. Een waar genot voor al wie psychologische ontwikkelingsromans op prijs stelt. Meesterlijk erudiet.
 
Wim Kayzer: De waarnemer, Balans, Amsterdam 2022, 661 p. ISBN 9789463822329. Distributie Pelckmans Uitgevers
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2004

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri