Poëzie

BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2022

Jonas Bruyneel: Broedland

door Dirk De Geest

Jonas Bruyneel levert met Broedland alleszins een opmerkelijk poëziedebuut af. De hecht gestructureerde bundel probeert een positiebepaling van het ik tot stand te brengen, en niet verwonderlijk gaat daarbij veel aandacht uit naar de cruciale coördinaten van ruimte en tijd. Bijzonder is evenwel dat Bruyneel zijn project niet beperkt tot een anekdotische en realistische weergave, maar resoluut kiest voor vervormende beelden die zowel de intensiteit als het soms groteske karakter van zijn universum verhogen.  

Van bij het begin staat het dichterlijke ik in feite los van een vaste plaats. Het bevindt zich in een soort van ‘grensland’ of is op reis, en niet die aparte situatie maakt een uitzonderlijk scherpe observatie mogelijk. Daarbij wordt in eerste instantie ook het verloren landschap van de jeugd ‘teruggevonden’. De landelijke omgeving roept met terugwerkende kracht allerlei herinneringen op maar tegelijk draagt ze ook iets bevreemdends met zich mee. De vroege jeugdherinneringen cirkelen immers rond een diep verlangen om te ontsnappen en te verdwijnen, en vaak dragen ze een zekere agressiviteit met zich mee. Tegelijk worden ze ook geassocieerd met verrotting en dood, ervaringen waardoor de protagonist zich extra broos en kwetsbaar gaat voelen. Het ‘broedland’ is allesbehalve een idyllische omgeving.  
 
Dat geldt ook voor het heden. Zowel in de onmiddellijke omgeving als in het buitenland (de locatie van heel wat gedichten) zijn begenadigde momenten van rust en loutering zeldzaam. Doorgaans overweegt een confrontatie van de mens met de ruimte en de tijd die iets heeft van een worsteling. Die intensiteit is bedreigend bij momenten maar verhoogt onmiskenbaar ook het bewustzijn van het bestaan. De handelingen van de personages worden getransformeerd tot rituelen en het landschap neemt kosmische proporties aan. De lichaamshandelingen vertragen tot betekenisvolle bewegingen. Op die manier worden zelfs de meest dagelijkse gebeurtenissen opnieuw bijzonder, maar het creëert tevens een soort van afstandelijkheid. De mens wordt zo vooral verbeeld als een nietige schakel in een veel omvattender kosmische dynamiek, die niet enkel de persoonlijke familiegeschiedenis omvat maar ook de geschiedenis van de aarde, fauna en flora.
 
In die complexe, bij momenten zelfs mythische constellatie, op het knooppunt van tijd en ruimte, situeert zich ook de intieme liefdesrelatie. Onophoudelijk zijn de geliefden verwikkeld in dat turbulente besef van strijd, slijtage n verlies. Het leven is geen gelijklopende routine, maar een niet aflatende poging om geluk te veroveren (om het daarna weer uit de handen te zien glijden). Kortom, Bruyneel schrijft niet meteen de meest opwekkende poëzie, maar zijn gedichten staan als brokstukken overeind om de geschiedenis en de lezer te trotseren. Een project vol ambitie en intensiteit dat doet uitkijken naar het vervolg.
 
Jonas Bruyneel: Broedland, Poëziecentrum, Gent 2022, 76 p. ISBN 9789056552008

deze pagina printen of opslaan