Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 4, APRIL 2023

Aline Portman: Een bijzondere vriend

door Erick Kila

3+ - Een kloek formaat prentenboek vullen met weinig: je moet als tekenaar over durf en talent beschikken om zo’n opdracht aan jezelf te geven. De Gentse Aline Portman (1974) debuteert met Een bijzondere vriend, een prentenboek met veel wit en subtiele tekeningen in potlood. Er wordt slechts één steunkleur gebruikt, een ingetogen tint oranje. Met weinig creëert Portman toch een rijke ervaring. Haar twee protagonisten: het jongetje Warre en de kleine hond Seppe bewegen zich door een belevingswereld die in feite slechts summier is aangegeven.  

Kinderen hebben maar een paar kenmerkende lijnen nodig om een veel groter geheel te ervaren. Het is goed dat hun fantasie in dit prentenboek zo geprikkeld wordt. Wie goed kijkt, en dit boek nodigt uit tot goed leren kijken, ziet ook een niet onbelangrijke rol voor een oranje balletje.
 
De titel geeft al aan dat het in dit boek om vriendschap gaat. En dan niet om vriendschap die je zo maar even overvalt. Nee, aan het idee van vriendschap dat in de gedachten van de twee personages opkomt, kleeft zowaar het een en ander: verwachtingen, twijfels en teleurstellingen. De wensgedachten van Warre en Seppe worden met dunne potloodlijnen en dito arceringen verbeeld. En met humor. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen een mens en een dier. Een dier is ook een persoon.
 
Het verhaal wordt op ingetogen wijze verteld. Er ontvouwt zich iets. Veel is mogelijk binnen de beperkingen die Portman zich oplegt. Zo verlaat Seppe zelfs even de aarde voor een ruimtereis naar de maan. Hij laat er een hoopje achter.
 
Kinderen kunnen iets leren over wat vriendschap is. Dat is goed voor later. Soms lukt vriendschap niet meteen en moet je al je verwachtingen en dromen even opzij zetten. Ook vriendschap heeft namelijk te maken met goed leren kijken. Vaak zie je belangrijke zaken over het hoofd. En soms blijken gewone dingen dan ongewoon belangrijk te kunnen worden.
 
Naast de prentenboekmakers en illustratoren die zich bedienen van de digitale mogelijkheden van deze tijd, zijn er toch enkelen die teruggaan naar de basics van potlood, verf en krijt. Zou het toeval zijn dat dit soort materiaalgebruik ook uitmondt in poëzie? Poëzie kan immers ook in beelden ontstaan en bestaan.
 
De poëzie zit in het hele verhaal, maar vooral ook in de scenes waarin Warre en Seppe eenzaam en teleurgesteld zitten te somberen op een kaal heuveltje. Hun ogen gesloten en de inwaartse blik gericht op een bijna leeg landschap. Met een begrip als ‘leegte’ zullen jonge kinderen niet vaak geconfronteerd worden. Dit sterke debuut laat zien dat leegte niet negatief is, maar ook ‘ruimte’ betekent, ruimte voor gedachten en mogelijkheden. Niet onbelangrijk in een tijd waarin het recht op geluk, vriendschap en andere vormen van welzijn dwangmatig wordt nagestreefd. Alsof het ontbreken en het gemis als ziekten bestreden dienen te worden.
 
En dan het kleine oranje balletje: het springt van beeld naar beeld en is zo het verbindende rekwisiet van een bijzondere vriendschap.
 
Aline Portman: Een bijzondere vriend, Lannoo, Tielt 2023, 48 p. : ill. ISBN 9789401489645

deze pagina printen of opslaan