3+ - Al eerder schreef Daan Remmerts de
Vries drie goed ontvangen prentenboeken over Vos, die altijd net iets
minder sluw is dan hij zelf denkt: Vos is een boef, Dokter Vos
en Feest
met Vos. Aan dat lijstje kan nu Vos en Vis aan toegevoegd
worden. In dit laatste prentenboek leert Vos wederom een wijze les.
In Vos en Vis gebruikt
Daan Remmerts de Vries de vorm van de fabel. In de moderne jeugdliteratuur wordt
de vos als type vaak neergezet als een intelligent, enigszins sluw wezen. Dit
type komt voort uit de fabels van La Fontaine en eerder nog Van den Vos
Reynaerde van Willem die Madocke Maecte. In de klassieke fabels gebruikt de
sluwe vos de negatieve menselijke kenmerken van andere dieren tegen hen voor
zijn eigen gewin. In de meeste hedendaagse verhalen over vossen wordt hiermee
gespeeld. Daan Remmerts de Vries doet hetzelfde. Zo laat hij de lezer eerst
weten hoe de verhouding van personages in een klassieke fabel in elkaar steekt.
Vos heeft een vis gevangen voor zijn avondeten. Vis lijkt het niet erg te
vinden en hij ondergaat in zijn emmertje ogenschijnlijk zijn lot.
‘”Het spijt me erg,”
zei Vos korzelig. “Maar je hebt je laten vangen. Wie slim is vangt dieren!
Dieren die dommer zijn. Zo gaat dat nu eenmaal.”’
Vos drijft echter af op de open
zee en het wordt hem duidelijk dat de zee een gevaarlijke plek kan zijn. Hij
weet niet hoe hij terug kan komen, maar gelukkig weet Vis de weg. Vis vertelt
Vos waar hij heen moet varen, maar ze verdwalen juist steeds verder.
‘”Zijn we er nou
bijna?” vroeg Vos. Vis keek zorgelijk rond. “We zijn geloof ik verkeerd
gegaan,” zei hij. “Dat heb je op zee. Als ik in zee zou zijn, zou ik
precies hebben geweten waar je moest zijn. Maar vanhier…”’
De rollen van sluwerd en domoor
worden op prachtige wijze omgedraaid. Hoewel het verhaal van start gaat met een
1-0 achterstand voor Vis, gebruikt hij de vooringenomenheid van Vos over
‘domme’ vissen om uiteindelijk weer vrij te komen.
Natuurlijk is een fabel geen
fabel zonder een wijze les. Ook in deze fabel wordt die niet uit de weg gegaan.
De moraal in Vos en Vis komt naar voren in de volgende passage:
‘”Jij…” zei Vos. “Jij
hebt me de verkeerde kant op gewezen. Opzettelijk! Je hebt me steeds verder de
zee op gestuurd!” “Hoe zou ik zoiets kunnen doen?” vroeg Vis. “Jij bent toch
een slimme vos? Terwijl ik maar een stomme vis ben…”’
Het boek leent zich door het
pedagogische karakter uitstekend om, net zoals de fabels van La Fontaine in zijn
tijd, in het onderwijs gebruikt te worden. Zo kan besproken worden welke
menselijke kenmerken en eigenschappen de dieren hebben, over de vooringenomenheid
en aannames van Vos en hoe Vis Vos weet te bespelen. Ook kan ingegaan worden op
de gewetenswroeging die Vos krijgt, op het moment dat hij zich realiseert dat
Vis niet alleen maar een vis is, maar ook een persoonlijkheid heeft.
‘Kon je, vroeg Vos
zich af, eigenlijk een beest opeten dat dit soort dingen kon zien?’
Maar Vos en Vis is
natuurlijk ook een boek om gewoon lekker voor te lezen. De aquarellen
illustraties die Remmerts De Vries zelf maakte, zijn groot, grappig en
vertellen het verhaal in prent. Meekijken zal voor het kind dan ook een feestje
zijn. Door het fabelachtige karakter is Vos en Vis een tijdloos,
toegankelijk en humoristisch prentenboek.
Daan Remmerts de Vries: Vos en vis, Gottmer, Haarlem. 30 p.
: ill. ISBN 9789025777388. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan