Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 5, MEI 2023

Milja Praagman: Ik kleur van jou

door Erick Kila

8+ - Lieve korte gedichten die aandachtig lezen verdienen: Milja Praagman stelt ze op in een beeldende omgeving. Ik kleur van jou heet haar gedichtenbundel voor -- onder meer – kinderen. Praagman (Amsterdam, 1971) vermengt hiermee twee genres die elk een bijpassende leeftijdsgroep hebben. Haar prenten hebben een uitstraling die kinderen vanaf een jaar of vijf, zes aanspreekt, maar haar poëzie is geschikt voor kinderen die ouder zijn en al de nodige taal-ervaring hebben opgedaan.  

Praagman doet zeker niet mee aan de mode om proza te vermommen als gedicht. Zij maakt geen vertelseltjes, maar speelt subtiel met filosofie, beeldspraak en rijm totdat er poëzie ontstaat.  

Neem een woord als ‘Twijfelmoed’. Zo’n samenstelling brengt je toch even prettig uit balans.
 
‘Twijfelmoed
 
Warme melk waar je
een ei door roert
ogen die vrienden willen
worden met het donker.
 
Langzaam moeten ze
aan elkaar wennen
als twee mensen die elkaar
graag zouden willen kennen.’
 
Het iets moeten overwinnen of durven om tot vriendschap en contact te komen, wordt hier mooi en kort in poëzie gevangen. ‘Ogen’ en ‘het donker’ zijn subtiel gepersonifieerd. Op die manier iets opschrijven, zal minder geoefende taalgebruikers en poëzie-angstigen toch wel aanspreken. Het is voor minder ervaren lezers misschien wennen dat je taal niet alleen ‘op zijn gewoonst’ kunt gebruiken, maar dat er ook een alternatieve avontuurlijke manier is, voor wie durft.
 
‘Twijfelmoed’ is daarmee een doeltreffend etiketje voor de gemoedservaring die hoort bij het aandurven van iets merkwaardigs als gedichten. En dan is het echt helemaal niet erg dat sommige regels een beetje ongrijpbaar lijken. Kinderen zijn namelijk gewend aan het niet direct begrijpen van bepaalde woorden en zinnen. Vaak hechten ze spontaan zelf een betekenis aan een wat moeilijker woord of zin. Die bijna automatisch aanwezige linguïstische soepelheid is niet bestudeerd en men moet er zuinig op zijn.
 
‘Onderwaterstrijkorkest
 
Drijvend op mijn rug
met mijn oren onder water
als een boot op weg naar later
hoor ik dat nou goed?
 
Is dat een onderwaterstrijkorkest
van schelpen die de bodem strelen?
Het klinkt alsof ze harp spelen
vertellend van eb naar vloed.’
 
Praagman verbindt in dit gedicht op speelse en ongedwongen manier zaken die eigenlijk niet op rationeel niveau te combineren zijn. Maar op het belangrijke niveau van gevoel en fantasie kun je wat met dit gedicht. Of je nou jong of oud bent.
 
Dit type poëzie prikkelt een creatieve dimensie bij kinderen. Vergelijk het met ‘schrijven met de hand’, belangrijk voor de ontwikkeling van de motoriek. Minder simplistische gedichten lezen bevordert de lenigheid in taal. Voorwaarde is wel dat het met de kwaliteit van de gedichten in orde is. Bij Praagman zit dat wel goed.
 
De tekeningen in Ik kleur van jou hebben iets eigenwijs. Dieren zijn ook mensen. Ze tonen mensen-emoties. In dit boek voelen ze gewoon met je mee.  
 
‘[…]
Tot ik ging graven in mijn denken
en een fluisterriviertje vond
[…]
 
Milja Praagman: Ik kleur van jou, Leopold, Amsterdam 2023, 48 p. : ill. ISBN 9789025885076. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan