Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 4, APRIL 2024

Jef Aerts, Martijn van der Linden (ill.): Roversjong

door Frauke Pauwels

6+ - Welk kinderboek van Jef Aerts je ook openslaat, altijd vinden de personages bij minstens één andere veel warmte. Ook Roversjong neemt personages én lezers onder de vleugels. In een zacht verhaal en dito prenten van Martijn van der Linden neemt de kip Vera de zorg voor een achtergebleven vossenjong op zich. Op een boerderij waar de vos als vijand geldt, is dat allerminst vanzelfsprekend.
 
Het uitgangspunt voor Roversjong is herkenbaar: ook in talloze andere verhalen, waarvan ‘Het lelijke eendje’ wellicht het meest bekend is, wordt een jong of kind opgenomen in een ander gezin. Aerts heeft het schrijven gelukkig zo goed in de vingers dat Roversjong desondanks fris en levendig blijft. Hij wisselt actie en beschrijving af, waakt over het tempo en ruimt geregeld plaats voor een grapje of treffend geformuleerde zin. Zo fluistert Vera na de geboorte van haar kuikens tegen Vonk, het vosje: ‘Zulke prachtige kuikentjes. Zijn ze niet om op te eten?’ – om dan de verteller te laten vervolgen: ‘Dat laatste had de jonge vos gelukkig niet gehoord’.
 
Elders refereert Aerts aan Roodkapje, wanneer Vonk zijn spiegelbeeld ontdekt en vaststelt: ‘Wat heb ik grote oren!’, waarop Vera: ‘Dat is om mij altijd goed te kunnen horen.’ ‘En wat heb ik een grote mond.’ Soms zakt de verteltoon echter wat in, en geraakt de originaliteit zoek. Wat voor de ene lezer vertederende zinnen zijn, zullen voor de andere als té zeemzoet aanvoelen. Vonks gezucht, bijvoorbeeld, wanneer hij vindt dat hij moet kiezen of hij een vos of kuiken is, en alleen verder moet: ‘Het is beter zo,’ zuchtte Vonk. ‘Ik ga.’/ Toen drukte hij haar zo warm tegen zijn rooie vacht, dat ze geen woord meer gezegd kreeg.’
 
Ook de illustraties van Martijn van der Linden schommelen wat in kracht. Zoals vaker in zijn oeuvre kiest hij voor kleurrijke, realistische beelden. Dat die aan zijn prenten voor de recente gedichtenbundel Gelukkig en blij doen denken, is gezien de gedeelde boerderij-omgeving niet verrassend, al zijn ze in Roversjong minder verfijnd uitgewerkt. Vaak zijn de prenten wat vlakker ingekleurd, en doen de dieren cartoonesker aan. Toch slaagt Van der Linden erin ook binnen die grenzen elk dier karakter te geven, en zit er geregeld veel beweging, humor en ritme in de prenten van wisselende grootte. Heerlijk ondeugend is bijvoorbeeld het paginavullende beeld waarin het vossenjong samen met de jonge haan op de nok van het dak zit te kraaien, geflankeerd door een windhaan met varkenssilhouet. Treffend gekozen composities dragen de gevoelens van de dieren over op de kijker, zoals op de dubbele pagina waarop vos van kip wegwandelt, of het vignet waarop Vera op een ondergesneeuwd hek op de uitkijk zit.
 
‘Een sprookje voor alle leeftijden dat je niet meer loslaat’, kondigt de achterflap aan. Roversjong laat me inderdaad niet snel los, maar helaas om andere redenen dan de uitgever wellicht in gedachten had. Want hoe vertederend het verhaal allicht ook is bedoeld, het schuurt en wringt dat deze moederkloek het moederschap – tja – moederziel alleen moet dragen. Bovendien zit dat moederschap haar schijnbaar vanzelfsprekend in de natuur, getuigde de vele vertellersopmerkingen het hele verhaal door. Zinnen als ‘Want dat is nu eenmaal wat alle kloeken doen’, doen onrecht aan de werkelijkheid. Wie niet vanzelf zo zorgend is, krijgt de boodschap af te wijken van wat een goede moeder is. Ook blijkt de liefde voor het vossenjong uiteindelijk wel erg voorwaardelijk: ‘Het roversjong mocht blijven als hij beloofde om voortaan de kippen te beschermen. En zolang hij de hennen maar met rust liet, kreeg hij elke dag een eitje.’ Dergelijke boodschappen halen het idee dat iedereen anders mag zijn onderuit. Roversjong zal zonder twijfel voor velen een hartverwarmend verhaal zijn, maar het bevat ook koekoekseieren, die Aerts vanuit zijn liefde voor mens en natuur onbewust een plek gaf in het warme nest.
 
Jef Aerts & Martijn van der Linden: Roversjong, Querido, Amsterdam 2024, 58 p. : ill. ISBN 9789045129839. Distributie L&M Books


deze pagina printen of opslaan