Vanaf negen jaar
JEUGDBOEKEN NR. 3, OKTOBER 2015
Sebastien Perez, Benjamin Lacombe (ill.): Superhelden lusten geen spruitjes
door Jan van Coillie
9+ - Zonder twijfel is de held een
van de meest typische figuren in de jeugdliteratuur. Heldendaden verrichten en
het onrecht bestrijden komt tegemoet aan de droom van menige jonge lezer die in
zijn of haar spel de helden met volle overgave imiteert. Superhelden, die
beschikken over superkrachten, zijn een soort apart. Zij deden hun intrede in
stripverhalen op het eind van de jaren dertig van de vorige eeuw, al hebben ze
al een eeuwenoude traditie die teruggaat op de mythologische helden uit de
oudheid.
Het
nieuwste boek van Perez en Lacombe (die in 2012 samen De tuin der feeën maakten) is een handboek voor superhelden. Het
boek opent met een prent van een kind met priemende vinger en de tekst ‘I want
you to be a superhero’ die verwijst naar de beroemde affiche van James
Montgomery Flagg uit 1917 ‘I want you for US Army’. De affiche zet meteen de
toon voor de indrukwekkende illustraties van Benjamin Lacombe, die voortdurend
varieert op iconen uit de stripwereld en popart. Verteller in het boek is
Fosfo, die op zijn twaalfde ontdekte dat hij anders was. ‘Terwijl mijn
leeftijdgenootjes worstelden met puisten en andere kleine onvolmaaktheden,
begon mijn lichaam gekke dingen te doen.’ Om alles te kunnen plaatsen, begon
hij een dagboek bij te houden, dat hij deelt met de lezer. Die pagina’s wisselt
hij af met tips, tests, krantenberichten en verhalen over andere superhelden.
Daarmee wil hij jonge superhelden helpen in het vak. Zijn eerste advies is
duidelijk: ‘Experimenteer, oefen, vecht! En vooral, vergeet capes en dat soort
onzin. Een echte Superheld herken je aan zijn masker en aan zijn grote afkeer
van spruitjes!’ Waarom spruitjes levensgevaarlijk zijn voor superhelden, kom je
verder in het boek te weten.
Na de superinleiding leer je hoe je een superheld kunt
herkennen, krijg je de eerste bepalingen uit de superheldenwet mee en kun je
zelf testen of je een superheld bent ‘in hart en nieren’. De test mengt humor
met ernst: ‘Vliegen is voor jou: A. De efficiëntste manier om je bestemming te
bereiken. B. Een goede manier om het zwembad van de buren te bekijken. C. De
beste manier om aan de politie te ontsnappen.’ In het hoofdstuk over superheldendom
maak je kennis met de eerste moderne superheld, kom je te weten dat er ook
superdieren zijn en kun je zien hoe Leonardo da Vinci en reclamemakers zich
door superhelden lieten inspireren. Lacombes pastiches van La Vache qui Rit en
Dash zijn kostelijk. Knap zijn ook zijn prenten in sepia, waarmee hij de sfeer
van de jaren dertig en de film noir oproept.
‘Superkrachten’ biedt een
originele classificatie, met biografieën van onderzoekers, een illustratie met
geraamtes van superhelden en een test om te ontdekken of je zelf over zo’n
buitengewone krachten beschikt. Leuk is hoe auteur en illustrator voortdurend
flirten met de grens tussen realiteit en fantasie. De pseudowetenschappelijke
uitleg, de data en namen van bestaande plaatsen als Tokio, Vancouver en Bombay,
de foto’s en krantenartikelen geven aan de meest fantastische heldendaden een
hoog realiteitsgehalte, waardoor je als lezer en kijker graag meereist in de
wereld die auteur en illustrator zich verbeelden. Vliegensvlug door de lucht vliegen,
een laserstraal afvuren uit je netvlies of door muren wandelen, niets is
onmogelijk voor een superheld.
Verder in het boek krijg je nog de zes stappen mee om als
superheld te starten, van het bedenken van een schuilnaam over het kostuum tot
raadgevingen voor de eerste missies. Je bekijkt de geschiedenis van het
superkostuum vanaf de jaren dertig, met originele tekeningen van de burleske stijl,
de verruimende stijl en de barokstijl. Het boek eindigt met een hoofdstuk over
superschurken als Baron Bariton en Atomor. De superheld moet immers zijn vijand
kunnen begrijpen.
Tussen de tests en de informatieve stukken door staan verhalen over beroemde
superhelden en -schurken. Geen Batman, Superman, Spiderwoman of Hulk, maar wel
eigen creaties zoals Narashima, de jongen die in een witte leeuw verandert om
wezen en armen te redden of Wasp Woman, die twee meisjes redt van de vijf
schurken die ooit haar vader vermoordden. Bijzonder is dat ze uit verschillende
culturen komen en dat het vooral vrouwen zijn. De meest fascinerende is Baku,
die de verscheurende keuze moet maken tussen goed en kwaad en uiteindelijk net
als de GVR boze dromen bestrijdt. In de kleurrijke illustratie verwerkt Lacombe
invloeden uit de manga. De verhalen zijn zonder twijfel spectaculair, maar
jammer genoeg leest de vertaling vaak saai en stroef, met zinnen als: ‘De
passagiers, die met een riem in hun stoel geklemd zaten, begonnen door het
wegvallen van de luchtdruk allemaal te schreeuwen.’ Soms is de woordkeus onnauwkeurig
of hapert er iets aan de zinsbouw. In de verhalen mocht ook gewied worden. Dat
de decaan van de universiteit ermee dreigt de financiering van twee jonge
onderzoekers stop te zetten, is oninteressant voor de lezer. Het verhaal over
Baron Bariton mocht dan weer wat langer: vooral het slot, dat in twee regels
droogweg vertelt dat de ik-verteller de schurk versloeg, stelt teleur.
Los van de
ontgoochelende verhalen blijft er in het boek meer dan genoeg over bij weg te
dromen. Dit laatste kan het meest intens in de 3D-prenten in het midden van het
boek. Die zijn echt indrukwekkend. Met het bijgeleverde brilletje krijg je het
gevoel dat je meevliegt met de superheld. Het vogelperspectief is
duizelingwekkend. Ook de andere illustraties van Lacombe zullen jong en oud
aanspreken. Vooral daarin schuilt de magie van dit boek: als je erin weg duikt,
ga je echt dromen van de superheld die je wil zijn, hoe oud of jong je ook
bent.
Uigeverij Clavis heeft aan het boek een wedstrijd verbonden.
Alle info vind je op: http://www.clavisbooks.com/wedstrijd of op de facebookpagina van Clavis.
Hasselt : Clavis, 2015, 86 p. : ill. + 1 3D bril. Oorspr.
titel : Les super-héros détestent les artichauts. ISBN 9789044826302
deze pagina printen of opslaan