Peuters en kleuters
JEUGDBOEKEN NR. 5, NOVEMBER 2015
Rindert Kromhout, Margriet Heymans: Allemaal aan tafel
door Frauke Pauwels
5+ - Kookboeken
en kookprogramma’s, culinaire blogs, foodfestivals… Eetcultuur kreeg de
voorbije jaren meer aandacht dan – wellicht – ooit tevoren. Met
Allemaal aan tafel! focussen auteur Rindert Kromhout en
illustrator Margriet Heymans in de eerste plaats op tafelmanieren. Het
prentenboek ontstond in het verlengde van de tentoonstelling ‘Nederland
dineert’ in Gemeentemuseum Den Haag, waarbij de aandacht gaat naar serviesgoed,
tafeldecoratie en illustraties daarvan.
Daarmee vormt dit boek een
buitenbeentje in de reeks kunstprentenboeken die het museum sinds 2010
uitgeeft. Eerder werkten illustratoren als Marije Tolman, Annemarie Van
Haeringen of Wouter van Reek immers rond concrete kunstenaars als Ensor, Coco
Chanel of Mondriaan. Een overeenkomst in stijl of thematiek bepaalde telkens
welke maker werd geselecteerd, waardoor de reeks de wisselwerking tussen kunst
en illustratie concreter maakte en een extra impuls kon bieden. Bij dergelijk
opzet is vaak de vraag: blijft het boek ook zonder die context overeind?
Margriet Heymans is
eerder zuinig met nieuwe publicaties, maar komt er wat, dan gooit ze vaak hoge
ogen. Herkenbaar is haar ‘stripachtige’ stijl en haar thematische voorkeur voor
figuren uit de marge. Verschillende van haar boeken hebben een wat lugubere
ondertoon en schuwen het rauwe niet – het contrast met haar wat ‘naïeve’
tekenstijl stelt die thematiek extra scherp. Ook dit verhaal heeft een (dun)
triest randje. De vertelling rond graaf Jan is opgebouwd als een sprookje,
waarin een jongeman op zoek gaat naar een geschikte bruid, en daarvoor met kar
en tafelgoed de verschillende huizen afgaat. Slager, bakker, burgemeester, groenteboer…
Hij doet ze allemaal aan, maar geen van hun dochters voldoet. ‘Nee, dit was
niet het meisje dat wist hoe het hoorde, dit was niet het meisje dat hij
zocht.’ Wel geraakt Jan onderweg geïntrigeerd door de straatkinderen die hem
volgen, en deelt hij als een barmhartige Samaritaan steeds meer uit: zijn
zakdoek, zijn jas, een bordje hutspot… Tot het meisje in het huisje aan de rand
van de stad hen allemaal aan tafel roept, en Jan haar, zijn ‘heerlijk kluifje’,
aan zijn ouders wil gaan voorstellen. Er kleeft dus wel wat zeemzoeterigs aan
dit verhaal, maar tegelijk slaagt het erin om onopvallend inzage te geven in
eet- en tafelgewoontes uit een weliswaar niet gedefinieerd verleden.
Kromhout weet een
goede verteltoon te vinden: je zou bijna vergeten dat er ook nog een auteur
aanwezig is – en dat is op de eerste plaats een compliment. De wisselwerking
tussen beeld en tekst verloopt zo vlot dat ze één lijkt, en dan durft een
sterke illustrator wel eens met de eer te gaan lopen. Zo gebeurde al eerder:
sommigen zullen bij de reeks rond Kleine Ezel op de eerste plaats aan de
illustraties van Annemarie Van Haeringen denken, en pas in tweede instantie aan
auteur Rindert Kromhout. Die aandacht kreeg hij overigens wel voor zijn sterke
trilogie rond de Bloomsbury-groep, en in het ritme van de zinnen in
Allemaal aan tafel! lees je inderdaad de stem van een
ervaren schrijver.
Wat in woorden wordt gezegd, blijft vaak weg uit de prenten. Heymans is
spaarzaam met achtergronden en invulling en schrikt er niet voor terug
elementen bijeen te brengen in één beeld, zoals de ramen waar meisjes gaan
zitten ‘om te wuiven en te glimlachen als Jan in aantocht was’, of de
opeenvolgende sequenties van een weggewaaide hoed.
Hoewel Allemaal aan
tafel! niet uitblinkt in originaliteit, brengt het een degelijk
verhaal. Spijtig dat dit boek, mede door de keuze voor de sprookjesvorm, in het
ijle blijft hangen qua tijdsschets. Vanaf wanneer waren er bijvoorbeeld bananen
bij de groenteboer? En wanneer was een aquarium in het interieur gebruikelijk?
Voer voor vragen… die je op weg moeten zetten naar de tentoonstelling?
Amsterdam : Leopold, 2015, 28 p. : ill.
ISBN 9789025867966
deze pagina printen of opslaan