Vanaf negen jaar

Frank Groothof, Wolfgang Amadeus Mozart (cmp.), Harrie Geelen (lyr.), Thé Tjong-Khing (ill.): De toverfluit

door Jan Van Coillie

9+ - Mozarts De toverfluit is zonder twijfel een van de vaakst voor kinderen bewerkte opera’s. Het sprookjesachtige verhaal met een prins en een prinses, een boosaardige koningin, een tovenaar en een vreemde vogelvanger leent zich daar uitstekend toe. Dat in die bewerkingen de diepere symboliek rond de cultus van Isis, de verlichting en de vrijmetselarij verdwijnt, is niet meer dan logisch. Het verhaal wordt teruggebracht tot de essentie en aangevuld met elementen die het opnieuw tot leven kunnen brengen voor een nieuw publiek.
De tekst in dit boek is heel summier en bewaart alleen de grote lijn van het verhaal, met soms wel erg plotse sprongen of leemtes. We lezen over prins Tamino, die met de hulp van de maffe en laffe vogelvanger Papageno op zoek gaat naar prinses Pamina, die gevangengehouden wordt door de tovenaar Sarastro. Pamina is de dochter van de Koningin van de Nacht, die de twee avonturiers elk een wonderlijk geschenk meegeeft, dat hen moet helpen bij hun opdracht.
In het boek lijkt niet alleen het verhaal, maar ook de taal gekrompen, met hier en daar betuttelende aanpassingen aan het jonge publiek: '“Zit je weer te liegen, Papageno," riepen de dametjes boos. "Pas op, hoor’, anders krijg je een slotje op je mond!".'
Op de cd wordt het verhaal uitvoeriger verteld, waardoor het ook dichter blijft bij de originele versie. Daar is ook geen sprake van een ‘slotje’, maar van een gouden hangslot zoals in de brontekst. Het indrukwekkendst op de cd zijn echter de muziek, vertolkt door het Krakau Philarmonisch orkest en het Nederhorst den Berger Mozartkonsort en natuurlijk ook de zang, met onder meer een sterke uitvoering door Marianne Blok van de wereldberoemde aria van de Koningin van de Nacht. Overigens zijn de liedteksten van de hand van Harrie Geelen. Samen met de kwalitatief hoogstaande muzikale uitvoering maken zij dat de cd jong en oud kan aanspreken.
Frank Groothof is met deze uitvoering voor kinderen van De toverfluit niet aan zijn proefstuk toe. Hij bewerkte eerder al onder meer Carmen van Bizet en Fidelio van Beethoven. Deze bewerking bevat enkele opmerkelijke, eigentijdse aanpassingen. Zo is Sarastro niet langer een priester in de Tempel van de Wijsheid, maar wel een tovenaar in een paleis. Maar vooral is hij in deze versie de vader van Pamina geworden, wat een heel ander licht werpt op de redding van de prinses. De reuzenslang die Tamino bedreigt aan het begin van het verhaal is een draak geworden, de drie wijze knapen die de prins en de vogelvanger begeleiden en beschermen zijn verdwenen, de zwarte Moor die Sarastro helpt, is veranderd in een sater en zijn slaven zijn dwergen geworden. Van de poging tot aanranding door de Moor is in deze versie nog nauwelijks een aarzelende aanzet tot een kus overgebleven. Bovenop deze vervangingen heeft Groothof elementen uit ‘Sneeuwwitje’ toegevoegd: de boze stiefmoeder geeft een appel mee waardoor Pamina levenloos wordt, haar glazen kist wordt gedragen door zeven dwergen en natuurlijk kust Tamino haar wakker.
Thé Tjong-Khing heeft zich helemaal kunnen uitleven in de illustraties. Als geen ander weet hij aan draken, prinsen en prinsessen, dwergen en natuurlijk de vreemde vogelvanger Papageno, iets archetypisch te geven. De tovenaar Sarastro geeft hij een muts die lijkt op die van de priesters uit het oude Perzië, waardoor hij toch aansluit bij het personage uit de brontekst dat daar duidelijk verwijst naar de Iraanse profeet Zarathustra. Het is wel vreemd dat prinses Pamina op het eind plots blond in plaats van zwart haar heeft.
Dit tijdloze verhaal over liefde, moed, lafheid, wijsheid, bedrog en waarheid krijgt in deze combinatie van tekst, beeld en muziek een nieuw leven en een verjongingskuur.

Frank Groothof, Wolfgang Amadeus Mozart (cmp.), Harrie Geelen (lyr.), Thé Tjong-Khing (ill.), De toverfluit, Gottmer Haarlem, 2014, 36 p., ill. € 19,95. ISBN 9789025756161. Distributie: L&M Books

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswelp 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri