Peuters en kleuters

Dr. Seuss: De Fnuiken en andere verhalen

door Jan Van Coillie

6+ - Dr. Seuss is in Amerika een begrip, vooral als maker van absurde, berijmde verhalen voor kinderen die leren lezen. In dit boek staan vier knettergekke verhalen, die echter elk ook een boodschap hebben. In het titelverhaal maak je kennis met twee soorten Fnuiken. Die met ster op hun buik voelen zich ver verheven boven die zonder. Dan komt een professor met een machine die sterren op buiken kan printen. De sterloze fnuiken hebben er best wat geld voor over, maar dat kunnen die met ster niet appreciëren. Ze willen zich net onderscheiden en laten hun sterren verwijderen, voor nog meer geld. En zo gaat het maar door ‘until neither the Plain nor the Star-Bellies knew / whether this one was that one … or that one was this one / or which one was what one … or what one was who.’ Deze regels, Lewis Carroll waardig, verwoorden op een speelse manier de verwarring die ontstaat. Westera’s vertaling maakt duidelijk hoe creatief en vormvast ze tewerkgaat: ‘En de Fnuiken? / Die kijken een tijdje verward naar hun buiken. / Er zijn er met sterren. Er zijn er ook zonder. / Maar wie is nu wie? Niemand weet het. Geen wonder, / ze hebben vandaag iets bijzonders beleefd: / een Fnuik is een Fnuik, wat voor buik hij ook heeft.’ De naam van Sylvester McMonkey McBean moest Westera aanpassen om in het rijm en metrum te passen. Ze compenseert het verlies echter met nieuwe, speelse namen voor de twee soorten fnuiken: de flik- en de flakfnuiken. Ze schrikt ze er niet voor terug moeilijke woorden te gebruiken als die passen bij het klankspel en de betekenis van het gedicht. Zo zijn de ‘stigmatiserende sterren’ een knappe vondst. Ook de les aan het slot is mooi in rijm gevat en laat nog genoeg open om over na te denken.
In ‘Twee zwarrige zwanten’ trekken twee rare wezentjes dwars door een woestijn, de ene noord- en de ander zuidwaarts. Als ze elkaar tegen het lijf lopen, wil geen van beiden wijken. En dus staan ze er nog. De slotles volgt overduidelijk uit de absurde situatie. Opnieuw blijkt Westera’s creativiteit in regels vol klank en speelse uitdrukkingen als de volgende: ‘De Noordwaartse Zwant zwol van woede en zei:/ ‘Een Noordwaartse Zwant gaat voor niemand opzij!/ Mijn zwantspoor verlaten? Ik denk er niet aan./ Ik blijf hier desnoods tot sint-juttemis staan.’
‘Allemaal samen’ is het kortste verhaal. Een moeder gaf haar 23 kinderen allemaal dezelfde naam, wat erg onhandig is als ze een van hen roept. Naast een prent waar ze ondersteboven is van haar toesnellende kroost, bedenkt ze dat ze toch maar beter allemaal anders geheten hadden, waarbij de ene gekke naam na de ander de revue passeert. Hier kon de vertaalster zich uitleven: ‘Heette er maar eentje Roest en eentje Roze Panter. / Heette er maar eentje Laks en eentje Lanterfanter.’
In ‘Voor niets of niemand bang’ ontmoet de ik op een nacht in het bos een broek waar niemand in zit. Hij vindt zichzelf geen ‘schijtebroek’, maar de illustratie verraadt iets anders. Als de lege broek hem lijkt te achtervolgen, raakt hij steeds meer in paniek, tot de broek uiteindelijk nog banger blijkt dan hij, wat het begin is van een mooie vriendschap. Ook hier is de les duidelijk. En opnieuw kan de lezer merken hoe de vertaalster zich amuseerde, wat leidde tot dubbelrijmen of nieuwe woorden als ‘spandijvie’ of ‘grobbensnob’. Met zo’n vertaalster zorgt Dr. Seuss ook in het Nederlands voor heerlijk knettergek lees- en kijkplezier, dat je tegelijk aan het denken zet.


Dr. Seuss, De Fnuiken en andere verhalen, Gottmer Haarlem, 2014, 65 p., ill. € 12,95. ISBN 9789025757861. Vert. van: The Sneetches and other stories door Bette Westera. Distributie: L&M Books

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswelp 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri