Vanaf twaalf jaar

Gijs Wanders: Rafels van Rio

door Jürgen Peeters

13+ - Naar aanloop van het wereldkampioenschap voetbal in 2014 verschenen tal van publicaties over de sportmanifestatie. Ook journalist Gijs Wanders wijdt er – bijna twintig jaar na het verschijnen van zijn laatste jeugdroman – een boek aan. Hij voerde talloze gesprekken met inwoners van de favela’s en schenkt een deel van de opbrengsten van Rafels van Rio aan het goede doel.
Centraal staat Julia Santos die wanhopig probeert haar pleegzoon Hiago te beschermen tegen het verregaande geweld in de sloppenwijken. Als haar broer en tevens Hiago’s steun en toeverlaat Orlando wordt opgepakt door de soldados van drugsbaron Reiss op verdenking van spionage, raken Julia en Hiago betrokken bij extreme gewelddadigheden. Hiago infiltreert zelfs in de drugsbende van Reiss. In deze schijnbaar uitzichtloze situatie krijgen ze totaal onverwacht steun van politieagent Renato Lima en journalist David Pinot. De link met het WK voetbal is vergezocht en haalt de toch al wankele geloofwaardigheid volledig onderuit.
Wanders wil een zogenaamd levensecht portret van het échte Rio de Janeiro schetsen. Het gebrek aan authentieke sfeerschepping staat dit streven echter danig in de weg. Wanders beperkt zich tot een ongenuanceerde zwart-witportrettering van de favela’s, waar het er nu eens uiterst gewelddadig aan toegaat, en waar dan weer buurtcomités worden opgericht om Rio leefbaar te maken. Enig moralisme is de auteur trouwens niet vreemd: 'Vooral jongeren willen meteen resultaat zien. Vandaag leren, morgen een diploma. […] Maar ze moeten geduld hebben, accepteren dat de resultaten pas jaren later komen. En ze moeten beseffen dat een ander hun problemen niet oplost.'
Wanders verliest de uitwerking van de magere plot en karakterisering volledig uit het oog. De personele verteller treedt hinderlijk op de voorgrond en de personages krijgen nergens een eigen stem. De dialogen laten zich lezen als slecht uitgewerkte gesprekken. Zowel politieagenten, journalisten, een drugsbaron als adolescenten spreken op precies hetzelfde toontje.
Wanders’ goede bedoelingen ten spijt, is maatschappelijke geëngageerdheid onvoldoende als plot, karakterisering en stilistische capaciteiten volledig achterblijven.


Gijs Wanders, Rafels van Rio, Lemniscaat Rotterdam, 2014, 173 p., € 14,95. ISBN 9789047706724. Distributie: De Eenhoorn

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswelp 2014

deze pagina printen of opslaan



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri