Vanaf twaalf jaar

JEUGDBOEKEN NR. 6, NOVEMBER 2015

Frank Adam: Zoenen met een selfie

door Jürgen Peeters

12+ - De opzet van Zoenen met een selfie is behoorlijk ambitieus: Frank Adam en Bert Dombrecht willen negen kunstwerken uit het Groeningenmuseum en het Sint-Janshospitaal in Brugge op een originele manier verbeelden in een ‘tijdloze graphic novel’. Het duo vertrekt vanuit het bestaande schilderij, waaraan ze een figuur of motief ontlenen, dat vervolgens centraal komt te staan in een snedige monoloog, poëtische bespiegeling of filosofisch geïnspireerd gesprek.

Het meest geslaagde voorbeeld van deze samenwerking is het als graphic novel uitgewerkte kortverhaal ‘Mijn vader is de beste beul van Brugge’, geïnspireerd door ‘Het oordeel van Cambyses’. Het gekende schilderij van Gerard David toont de terechtstelling van de corrupte rechter Sisamnes, die levend gevild wordt. Een jonge toeschouwer met een doordringende blik op het doek trok de aandacht van Adam, die hem als protagonist in z’n verhaal opvoert. ‘Mijn vader is de beste beul van Brugge. Van overal komen mensen naar hem kijken.’ Het directe, maar tevens ook onverwachte verhaalbegin maakt meteen nieuwsgierig naar het verdere verhaalverloop, waarin de eigen ambities van de jongen centraal staan. Het wordt een gruwelijk relaas, zowel in woord als beeld. Het realisme, met harde lijnen en expressieve gelaatsuitdrukkingen van Dombrechts prenten, wordt daarbij functioneel ingezet.  
 
De andere verhalen ontbreekt het helaas volledig aan een gedegen uitwerking. Adam en Dombrecht focussen herhaaldelijk op jongeren en hun dromen, verlangens en gevoelens, die universeel en tijdloos blijken te zijn. Een interessant uitgangspunt, maar zowel aan de literaire als visuele verbeelding schort het een en ander. In tegenstelling tot de rijkgeschakeerde poëziebundel Als de bomen straks gaan rijden (2011), bedient Adam zich van clichébeelden en ondoordachte observaties. Het gedicht ‘Zomerzonnen’ bij ‘De ontdekking van de tekenkunst’ (Joseph-Benoît Suvée) blijkt slechts een staaltje van puberaal liefdesgezwijmel, opgedragen aan ‘mijn Alles’:
 
‘verre sterren die hun licht sturen
vanuit de seconde
dat je mij voor het laatst zag.’
 
 Het is wel erg weinig, te weinig alleszins om te kunnen overtuigen. Ook de woordspelingen in ‘Stilleven’, bij Alexander Adriaenssens ‘Stilleven met vis’ zijn vrij banaal:  
 
‘Ik ben stil leven in een stilleven.
Je ziet mij zonder mij te zien.
Ik ben zichtbaar onzichtbaar.’
 
Elders laat Adam zich inspireren tot filosofische gedachtewisselingen, bv. over het concept ‘God’. Via reminiscenties aan Socrates’ maieutische methode wordt een adolescent uitgedaagd om over het al dan niet bestaan van God te filosoferen. Het ontaardt al gauw in een overspannen en nietszeggende dialoog. Ook de pseudofilosofische bedenkingen over ‘vriendschap’ en ‘verraad’, bij ‘Het Laatste Avondmaal’ van Gustave van de Woestyne of het bevragen van het eigen ik, geïnspireerd door ‘Secret-Reflet’ (Fernand Khnopff) weten in het geheel niet te overtuigen. Interessanter is ‘Heb je de beelden gezien?’ waarin een jonge vrouw haar bezorgdheid uitspreekt over het feit dan elfduizend maagden vermoord werden. Haar toehoorders trekken haar verhaal in twijfel, wentelen zich in onwetendheid of zwakken de gruwelijke realiteit af. Het is een actueel gegeven, waarmee Adam tracht bruggen te slaan tussen verleden en heden. De gebrekkige stilistische uitwerking staat betrokkenheid en empathie echter danig in de weg.  
 
Bert Dombrechts pogingen om zich aan de graphic novel te wagen zijn geen onverdeeld succes. De illustrator blijft te sterk hangen in zijn gekende stijl, met robuuste vormen, sterke expressie en een minimum aan sfeerschepping. De illustraties zijn grotendeels ontdaan van ruimte en perspectief, zodat alle aandacht naar de personages kan uitgaan. Daarbij besteedt Dombrecht nauwelijks aandacht aan een gedetailleerde uitwerking van de figuren. Het kleurgebruik is vrij sober; per verhaal domineren enkele opvallende kleuren. Hoewel de technieken deels aansluiten bij het genre van de graphic novel, missen Dombrechts illustraties verfijning en finesse. Zijn prenten gaan geen geslaagde alliantie met Adams verhalen aan, waardoor deze bundel geen evenwichtig geheel vormt. 
 
Wielsbeke : De Eenhoorn 2015, 85 p. : ill. ISBN 9789462910676

deze pagina printen of opslaan