Peuters en kleuters
JEUGDBOEKEN NR. 11, DECEMBER 2017
Marije Tolman, Ronald Tolman: Het boek
door Henk Van Viegen
3+ - Alle goede dingen gaan in drieën? Het daverende succes
van het tekstloze De boomhut (2009)
moest haast wel leiden tot een vervolg. Dat kwam er ook: Het eiland (2012) maar dat leverde hier en daar wat zuinige
reacties op. Het werd te lukraak bevonden, zou te weinig houvast bieden,
wellicht ook te snel op de markt gebracht zijn om het succes van De boomhut verder te verzilveren. Het
eerste boek, even mooi om naar te kijken, had nog enigszins een verhaallijn.
Het tweede kon je nauwelijks een prentenboek noemen, het was eerder een
verzamelingetje prenten.
Boek 3, om het maar even zo aan te duiden, is een terugkeer
naar boek 1. Er is opnieuw sprake van een stevige basisconstructie, nu een
soort mediterraan/Zuid-Amerikaans stadje. Het laatste kun je afleiden uit
aangeleverde gegevens van vader en dochter (‘het boek is het resultaat van een
gezamenlijke reis naar Argentinië’), de stijl van de huizen en de nabijheid van
oerwoud/vlaktedieren als leeuwen, olifanten, giraffen, lepelaars en panters.
Die basisconstructie is een ets van vader Ronald, die dan door dochter Marije
wordt aangekleed. Hier zijn er eigenlijk twee basisvormen, de andere is die van
het integraalomslag, hij wordt ook op twee dubbelpagina’s gebruikt, een
poollandschap.
Het verhaal begint op de titelpagina: er komt zo te zien een enorme zwerm
vogels aangefladderd, op de volgende pagina blijken het boeken. Olifant pikt er
eentje op, en begint er al wandelend meteen in te lezen, hij zal er pas op de
slotprent uit opkijken, wat er ook gebeurt. Of het stadje waar hij terecht komt
nu bevolkt wordt door olifanten en leeuwen, overgenomen wordt door het groen,
bedreigd wordt door zwarte panters die al het andere leven doen verdwijnen of
vriendelijk overgenomen door zeedieren: olifant leest in het boek. Ook het slot
is grotendeels goed te interpreteren, maar daarover vertel ik natuurlijk
weinig.
Wat je
er verder ook in kan zien (er is veel ruimte voor visuele ontdekkinkjes en het
aan het werk zetten van de verbeelding), dat dit boek een ode is aan het
boek/het lezen, staat buiten kijf. Als olifant het boek uit heeft, gaat het in
de kast, zodat hij of een ander het altijd kan pakken. Olifant doet het lezen
voor, en dat doet hij overtuigend.
De trilogie is een feit. De ‘delen’ samen zijn dan weer een
ode aan het woordloze prentenboek: sterk getekend, zonder angst voor een op het
oog ondoorzichtige compositie of een beetje willekeur en niet te beroerd buiten
geijkte kleurenpatronen te treden. Het
boek is het duidelijkst van de drie, zelfs met een (heldere) boodschap.
Wellicht is het minder origineel dan de boomhut, maar verder doet het er naar
mijn idee niet voor onder. Het is voor kinderen tot bejaarden, maar vooral leuk
om samen te ‘lezen’ en te kijken. Waarom die twee groene blokjes, bij
voorbeeld, op de gele middenpagina? En zit olifant op de volgende pagina niet
een beetje voor te lezen? Hoe komen we ineens op de pool terecht, waar zelfs
een bankje (klaar) staat? En waarom is er nog één, weliswaar slapende, leeuw
als de panters het stadje cultureel en anderszins doodmaken?
Dóórinterpreteerders kunnen losgaan op de zwarte panters of de schare pinguïns
achter en rond olifant. Het boek gaat
in de kast, naast twee boeken die, hé, precies even groot zijn.
Marije Tolman, Ronald
Tolman: Het boek, Querido, Amsterdam 2017, 32 p. ill. ISBN 9789045120942.
Distributie: WPG Uitgevers
deze pagina printen of opslaan