Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2018

Marit Törnqvist: Het gelukkige eiland

door An-Sofie Bessemans

‘Op een vlot
gebouwd van wrakhout
voer een meisje.
Ze was op weg
naar de horizon.
 
9+ - Zo start Het gelukkige eiland van Marit Törnqvist. Met spaarzame tekst in eenvoudige woorden laat Törnqvist het meisje en de lezer een weg afleggen. In een vijftigtal illustraties in gemengde techniek (kroontjespen, Oost-Indische inkt, plakkaat- en acrylverf...) komt de reis in beeld. Het meisje is langer onderweg dan ze denkt. De nachten zijn donker en ze stuit op vragen en de noodzaak om te kiezen: blijven of verdergaan?  
 
De tocht is een persoonlijke reis waarvan we donkere en lichte kanten te zien krijgen. We passeren gekke snuiters, bijvoorbeeld een man op een vlot die alleen wil worden gelaten met zijn boeken, een danseres op een slap koord, maar ook een groep matrozen en een zwerm flamingo’s. Er zijn vrachtboten, gondels, vikingschepen, zeil- en opblaasboten, met mensen alleen, per twee of in groep. Op de vraag van het meisje welke richting de goede is, wijzen alle vingers een andere kant uit. Het meisje gaat door de striemende regen, door de storm en balanceert op het topje van de golf. Dan krijgt ze een wegwijzer in zicht, die ‘Het gelukkige eiland’ aangeeft. Is het eiland waar ze aanmeert hét gelukkige? Is haar reis ten einde?
 
De tocht vraagt niet alleen een inspanning van het personage, maar ook van de lezer. Het is aan de kijker om betekenis te geven aan de beelden, de wisselwerking met het woord en om stil te staan bij hoe hij of zij zelf het antwoord zou invullen op de vragen die Törnqvist oproept. Wat betekent gelukkig? Maakt wat een ander gelukkig maakt jou ook gelukkig? Is liefde een spiegel? Is geluk eindig?
 
Over haar werk zegt de illustratrice: ‘Soms heb ik tijdens het tekenen het gevoel dat er een directe lijn loopt van mijn hart naar mijn hand. Daar komt geen verstand meer aan te pas.’ (www.queridokinderboeken.nl) Zo voelt het ook in de prenten van Het gelukkige eiland, dat het spoor van Klein verhaal over liefde en Wat niemand had verwacht doortrekt en de persoonlijkste kern van Marit Törnqvists werk uitmaakt (niet toevallig zijn dit de boeken die ze naast geïllustreerd ook zelf bedacht en geschreven heeft).
 
Gevoelens krijgen vorm in de prenten: in de sfeer die wordt opgeroepen door de schijnbaar nonchalant (Törnqvist is een trage prentenboekenmaker, die werkt met veel schetsen en een storyboard) gekadreerde schilderijtjes. De opbouw en vooral het trefzekere kleurenpalet is weergaloos - van de grijze sombere regendagen op het vlot tot het levendig rode ‘gelukkige eiland’ tot het decor in zachte lentefrisse tinten waartegen het meisje gitaar speelt op de schouders van haar geliefde. De personages en hun mimiek worden niet zo duidelijk aangezet, wat ruimte laat voor verbeelding.
 
Törnqvist wil naar eigen zeggen boeken maken voor het kind dat ze zelf was, dat behoefte had aan ongelukkige verhalen, over het echte leven dat volwassenen leiden en dat niet altijd vrolijk is. In dit werk is ze daar buitengewoon goed in geslaagd - met vragen die onvermijdelijk in het hoofd van de lezer gaan wroeten, en prenten die in directe lijn van het oog naar het hart lopen.
 
Marit Törnqvist: Het gelukkige eiland, Querido, Amsterdam 2017, 76 p. ill. ISBN 9789045120898. Distributie WPG UItgevers 

deze pagina printen of opslaan