Vertaald proza

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2018

Violaine Huisman : Autobiografie van mijn moeder

door Katja Feremans

Violaine Huisman (1979) verhuisde rond haar twintigste van Parijs naar New York en maakte vandaar haar studies hedendaagse letterkunde aan de Sorbonne af. Momenteel organiseert ze er literaire evenementen en vertaalt Engelstalige fictie naar het Frans. Autobiografie van mijn moeder is haar debuut.
 
In het eerste van drie delen kijkt ze terug op de stempel die haar manisch-depressieve moeder (1947) op haar kindertijd heeft gedrukt. Ze herinnert zich haar wispelturige karakter, haar roekeloze rijstijl, haar seksuele drift, hoe ze rookte als een ketter en onder invloed van medicijnen en alcohol vaak van de wereld weg was of juist onverwacht uithaalde. Naast dat alles was Catherine vooral ook erg gehecht aan haar twee dochters. Op hun beurt gingen Violaine en haar twee jaar oudere zus Elsa van jongs af aan hoogst beschermend om met hun moeder, waar ze konden probeerden ze ontsporende situaties te ontmijnen, zeker nadat zij weer thuis was na haar gedwongen opname.
 
Violaine Huisman verwijst in haar boek naar de autobiografische tekst waar Catherine drie jaar aan werkte alvorens hem uit te brengen. Om zelf ook de vrouw achter haar moeder naar voren te halen, stapt ze in het tweede deel van haar roman af van het ik-perspectief en wordt ze de verteller van Catherines verhaal.
 
Over rozen ging het parcours van haar moeder allerminst: Catherine was een ongewenst kind, werd ernstig ziek toen ze achttien maanden oud was en beleefde drie traumatische jaren in een internaat voor kinderen met tbc, hersenvliesontsteking en polio. Toch slaagde ze er ondanks de geestelijke aandoening, waar ze later ook nog eens mee te kampen kreeg, om iets van haar leven te maken.
 
Ze stampte in Marseille een dansschool uit de grond met de steun van haar eerste echtgenoot, een warme, zorgzame man. Alles wat ze met hem opbouwde, liet ze evenwel achter voor de onbesuisde en stukken rijkere Antoine. Hij is de vader van Violaine en Elsa. De onbezonnen Parijzenaar bood Catherine echter niet het houvast dat zij nodig had in een milieu dat nieuw voor haar was. De behoefte aan meer stabiliteit dreef haar in de armen van een derde levenspartner. Tweeënveertig was ze, toen ze door diens echtelijke ontrouw volledig buiten zinnen raakte en zich daarbij verloor in een blinde vernielzucht, met internering als gevolg.
 
Autobiografie van mijn moeder is autobiografisch voor zover levensverhalen dat in de ogen van de schrijfster kunnen zijn. Ze heeft met andere woorden alles zo precies mogelijk proberen te reconstrueren, maar geeft tegelijk ook aan: ‘De waarheid van een leven bestaat slechts uit de verzinsels waarop ze is gebaseerd’. Haar stijl is levendig en valt op door de vele literaire verwijzingen – de oorspronkelijke titel, Fugitive parce que reine, heeft ze bijvoorbeeld ontleend aan Marcel Proust; ze legt een link tussen haar moeder en Medea; ze haalt aan hoe Catherine zwoer dat de naam Violaine níet was geïnspireerd op het werk van ‘die schoft van een Paul Claudel’ - maar zweren deed haar moeder wel vaker, terwijl ze staalhard loog.

Catherine valt uiteen in verschillende persoonlijkheden door de rampspoed en innerlijke conflicten die haar achtervolgen. De schrijfster hoedt zich wel voor al te beklemmende tragiek. ‘In de wals van het leven kon ze de ene voet niet voor de andere zetten’, zo verzacht ze bijvoorbeeld de aanhoudende worstelingen van haar moeder, die ooit een bloedmooie ballerina was. De wederzijdse, onvoorwaardelijke liefde tussen een moeder en haar twee dochters spat van de bladzijden en werkt eveneens verlichtend, net als de levenskracht die Catherine zelf ondanks alles wist aan te boren, althans tot ze op haar tweeënzestigste moe was gestreden en uit het leven stapte. Pakkend is dan ook het slotdeel dat Violaine Huisman wijdt aan de leegte die deze ijzersterke, bij momenten fenomenale en weergaloze, maar tegelijk breekbare vrouw in haar leven en dat van haar zus heeft nagelaten.
 
Violaine Huisman: Autobiografie van mijn moeder, De Geus, Amsterdam 2018, 253 p., ISBN 9789044540710. Vertaling van Fugitive parce que reine door Sanne Van Der Meij. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri