Vanaf twaalf jaar

JEUGDBOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2018

Kees Spiering, Alette Straathof (ill.): Jij begint

door Frauke Pauwels

12+ - Met Jij begint is dichter Kees Spiering weer stevig aan zet. De voorbije jaren verschenen zijn gedichten in de tijdschriften Dichter en het gestaakte Querido’s Poëziespektakel, nu zijn nieuwe en eerder verschenen gedichten samengebracht in een stevige bundel die dertig jaar jeugddichterschap omspant – en elk vers voelt nog net zo fris als was het voor het eerst beleefd.
 
De bijna tachtig gedichten staan stil bij het leven zoals tieners dat beleven, en wie ouder is zich dat zonder twijfel herinnert of bij vlagen ook weer ervaart: met heftig verlangen, en even heftig verlies. Familieleden (van stervende grootouders tot falende ouders), huisdieren, klasgenoten, eerste liefdes… kleuren de ervaringen van de dichtende ‘ik’, die haarscherp observeert, en soms genadeloos benoemt. In spaarzame, uiterst zuivere taal beitelt Spiering de ervaringen uit tot elke pathetiek is uitgegumd. Goed gekozen beelden, sober rijm en zorgvuldig ingezette enjambementen kenmerken Spierings precisiepoëzie.  
 
Zo reist de familie met oma  
 
‘door het landschap
van haar jeugd. Naast mijn vader
wijst ze onvermoeibaar aan
[…]
 
Wij kunnen wat ze zeggen gaat
wel dromen, maar zien aan haar gezicht
dat ze geniet. Soms zwijgt ze
een moment. Dan zijn wij er nog niet.’
 
Zo teder als sommige observaties zijn, zo hard zijn andere. Het gepeste kind:  
 
‘Nu opent zich de kring,
grijp ik mijn angst zoals een opa een kip grijpt’.
 
De trefzekerheid waarmee Kees Spiering beelden kiest en gedichten tegenover elkaar plaatst, laat lezers toe diep in de beschreven gebeurtenis te duiken. Deze gedichten helpen zoals
 
‘[t]ekenen helpt, bijvoorbeeld
als je een boom hebt zien lopen
over de straat voor je huis
en je nu beschrijven wilt
hoe zijn wortels bewogen.
Pas als je ze tekent
zie je een octopus.
 
Of als je gisteravond hebt gekust
en dit voor altijd op wilt schrijven’.
 
Net zo trefzeker als Spierings taal, zijn de tekeningen van Alette Straathof. Zij zet met niet meer dan blauw en zwart in lijnen en vlakken de emoties neer bij elk gedicht. Vaak speelt ze daarin slim met afsnijdingen, proporties, silhouetten en in elkaar vloeiende lijnen. Schrijnend sterk is Straathof in het neerzetten van pijn en gemis, zoals in de prent waarin een jongen opkijkt naar zijn verloochende oudere broer. Hij laat een spoor van blauwe vingerafdrukken na, waarvan één de wang van zijn broer heeft getroffen. Maar ook verlangen weet ze knap in beeld te vangen. Bij het gedicht ‘Bodemloos’ plonst een jongen in een felblauwe diepzee en borrelt boven hem een sterrenhemel op.
 
De schijnbare vanzelfsprekendheid waarmee Straathof tekent en Spiering schrijft, maakt Jij begint ‘zomaar’ een ontzettend sterke bundel. Het is te hopen dat erg veel oudere kinderen, jongeren én volwassenen via deze bundel mogen ontdekken wat jeugdpoëzie écht kan zijn.
 
Kees Spiering en Alette Straathof (ill.): Jij begint, Luitingh-Sijthoff, Amsterdam 2018, 104 p. Ill. ISBN 9789024581481. Distributie VBK België 

deze pagina printen of opslaan