Peuters en kleuters

Tine Mortier, Kaatje Vermeire (ill.): Mare en de dingen

door Jürgen Peeters

3+ - Kaatje Vermeires entree in het jeugdliteraire landschap in 2007 was op z'n minst opmerkelijk te noemen. De donkere, mysterieus aandoende illustraties van De vrouw en het jongetje (met Geert De Kockere) lieten meteen vermoeden dat hier een illustratrice met durf, inlevingsvermogen en visie aan het werk was. De ingenieuze composities, rijkdom aan grafische technieken en het opvallend doordacht kleurenpalet werden terecht beloond met een Boekenwelp 2008. De kleurrijkere prenten in Mannetje en Vrouwtje krijgen een kind (bij een tekst van Brigitte Minne) blijven boeiend door de afwisseling van invalshoeken en harmonieuze vormgeving. Zoveel vakkennis, experimenteren met diverse materialen én eigenzinnigheid trokken ook op het internationale schouwtoneel de aandacht. Op de International Children's Book Fair, de grootste jeugdboekenbeurs ter wereld in de Noord-Italiaanse stad Bologna, werd Mare en de dingen, een samenwerking met Tine Mortier, als een coup de coeur oftewel 'de ontdekking van de beurs' geloofd. En dat hoeft, gezien Vermeires uitzonderlijke talent in combinatie met de haast poëtische tekst van Tine Mortier, absoluut niet te verwonderen.

De expansie aan zachte kleuren op de voorflap, die Mare te midden van de kersenbloesems portretteert, levert een gestaag uitdijende prent op, die dankzij de geslaagde compositie nergens overladen overkomt. De opvallend gedetailleerde illustratie fungeert als goedgekozen eyecatcher en straalt een natuurlijke souplesse en vitaliteit uit. Vermeires resolute keuze voor kleurrijke prenten valt op, al maakt ze hier ook een aantal sobere prenten die herinneren aan De vrouw en het jongetje, en die mee de authenticiteit van haar werk uitmaken.
 
Mares verhaal begint bij haar geboorte, in een rieten stoel onder diezelfde kersenboom. Tine Mortier besteedt ruimschoots aandacht aan Mares opgroeien en haar eerste woordje ('koek'), maar stelt toch vooral de unieke band tussen grootmoeder en kleindochter centraal, die immers eenzelfde ongeduld en gulzigheid delen. Op ongedwongen, haast poëtische wijze raakt de auteur treffend de kern van een buitengewone sterke relatie over de generaties heen, zonder tot melige passages te vervallen. Samen vertellen grootmoeder en kleinkind verhalen en snoepen ze 'tot ze van suiker en kruimel aan elkaar kleefden'. De illustraties belichten de robuuste personages vanuit verschillende perspectieven en voorzien hen van een krachtige, beeldende expressie. Bovendien speelt Vermeire met motieven uit de tekst, zoals de koekjes, en voegt ze zelf betekenisvolle details toe aan het visuele verhaal, zoals de kersen of de watervlugge eekhoorn als levendig symbool van de vitaliteit die Mare en haar grootmoeder uitstralen.  
 
De onverwachte val en moeizame revalidatie van de grootmoeder vormen een betekenisvolle kentering in het verhaal die vooral visueel uiterst secuur en geraffineerd verbeeld wordt. De donkere tinten, herfsttooi van de natuur en breekbare personages roepen feilloos reminiscenties op aan De vrouw en het jongetje. Grootmoeder blijkt zoveel vergeten, hoe ze moet eten en rennen en vertellen, en ook met de woorden vlot het niet meer zo. Vermoedelijk werd Mares oma getroffen door een hersenbloeding, maar dat wordt nergens met zoveel woorden gezegd. Mortiers suggestieve tekst laat terecht veel ruimte voor eigen invulling en verbeelding. Mares onbegrip voor de plots statische volwassene en de breekbare toenadering tot grootmoeder krijgen zowel tekstueel als visueel sterk gestalte. In tegenstelling tot de goedbedoelende volwassenen, die grootmoeder nooit echt begrijpen, leest Mare haar lichaamstaal en voelt ze haar oma's behoeften feilloos aan.  
 
Het onverwachte overlijden van grootva, die een wat schimmige figuur op de achtergrond bleef, krijgt ook zo gestalte, in donkere kleuren, omringd door scherven van een gevallen theekopje, door een geschrokken, ietwat terughoudende eekhoorn geobserveerd. Op een zee van tranen dobberen Mare en grootmoe weg; een uitgepuurde prent die tristesse voelbaar maakt, maar ook efficiënt verbeeldt hoe Mare haar grootmoeder troost biedt. Een weinig begripvolle verpleegster verbiedt het tweetal om grootva een laatste groet te brengen. Niet toevallig wordt de afstandelijkheid van het medisch personeel verbeeld door hun gezichtsloos in steriele witte kleding te tooien, wat hun onderlinge inwisselbaarheid vergroot.  
 
Een laatste gevoelige prent toont Mare en grootmoeder aan grootva's doodsbed, wat zowel verstilling voelbaar maakt, alsook een hoopvolle wenk naar de toekomst biedt. Opnieuw heeft Kaatje Vermeire zichzelf overtroffen en bewijst ze in haar gekende stijl dat ze steeds evolueert en openstaat voor nieuwe indrukken en impulsen. Als zoveel vakmanschap dan ook nog een auteur treft die wel degelijk iets te vertellen heeft, resulteert dit in een gelaagd prentenboek van een opmerkelijke schoonheid en diepgang.
 
Tine Mortier, Kaatje Vermeire: Mare en de dingen, De Eenhoorn, Wielsbeke 2010, 26 p. : ill. ISBN 9789058386243
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri