Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2019

Ulf Stark (tekst), Ida Björs (ill.): Liefde is niet voor lafaards

door Henk van Viegen

8+ - Al voor het overlijden van Ulf Stark (1944-2017) begonnen Edward van de Vendel en Querido met het weer in de belangstelling brengen van de in Nederland en Vlaanderen enigszins vergeten Zweed. In 2016 verscheen Hoe ik een weerwolf werd. Vorig jaar volgde Hoe ik een detective werd, allebei met een zekere Ulf als ik-figuur. Veel oudere lezers zullen waarschijnlijk echter moeiteloos het plezier aan Starks werk uit de jaren tachtig en negentig kunnen oproepen. Vooral dat over kinderen en pubers die zich dapper en humorvol door de problemen heen slaan. In sommige opzichten toonde Stark zich daarin een leerling van Roald Dahl, bijvoorbeeld door kinderen heel duidelijk op de eerste plaats te stellen en hun partij te kiezen. De liefhebbers van dierenverhaaltjes voor de kleinsten kunnen overigens voor een prikje al een paar jaar bij Ikea terecht, dat een aantal prentenboeken met tekst van Stark in de verkoop heeft. In Zweden is Stark een held.
 
In Liefde is niet voor lafaards heet de hoofdpersoon niet Ulf, maar Fred, dat is natuurlijk vanwege de oorlog en de kersttijd, want de naam betekent ‘Vrede’. Het is 1944. Zweden is niet in oorlog met de Duitsers, maar moet wel de grenzen bewaken. Freds vader is opgeroepen, en dus lang van huis. Zijn moeder werkt als conductrice. Ze is vaak moe, maar heeft veel steun aan de actieve Fred. Hij praat graag met zijn vader, die opduikt in de persoon van de suizende wind door een kier van de kledingkast. Slechts een keer reageert zijn vader niet, dat komt doordat hij vlak daarna in het echt opduikt om kerst thuis te vieren, weliswaar voor maar een nachtje, maar een feest is het wel.
 
Fred legt zijn vader in die kledingkastsessies zijn belangrijkste probleem voor: hij is verliefd op zijn klasgenootje Elsa (ook eventjes op de juf trouwens, en op een kerstboomklant). Elsa is niet per se de mooiste, maar ze is wel heel stoer en heeft een mooie bos bruin krulhaar. Vader weet dat je voor een doorbraak een offer moet brengen en Fred brengt dat dan ook. Voor de humoristische noot bezorgt Stark ons de kerstboomverkoper Gransfors en een skelet op school. Fred en zijn beste vriend Oskar geven het een Hitlersnor, tot woede van de onbuigzame directeur, wat een van de sterkste prenten van het boek oplevert. De juf en Freds ouders hebben echter alleen maar bewondering. Een lieve Juf en onsympathieke directeur, die kennen we, onder andere van Roald Dahl.
 
Het is vrede alom. Alleen Konrad zorgt in de klas voor enige strijd. Hij verliest armpje drukken van Elsa en baalt daar opvallend van. Hij verpest de laatste schooldag voor de juf enigszins door expres de goeie hoofdstad van een Europees land niet aan te wijzen. In een ruzie daarna stompt hij Fred, die opkomt voor Elsa, een bloedneus. Beide scènes zijn ijzersterk, in het weergeven van jufs lichte teleurstelling, Konrads weerbarstige spijt en Freds oergeestige typering van de bloedneus: ‘gewoon een lichte oorlogswond’.
 
Er zijn, in dit verder ook wel enigszins ouderwetse en nostalgische kerstboek, wel meer fraaie typeringen en constateringen. Zoals het speelse afdoen van godsdienst als een dom ding, de laffe directeur, de beschrijving van de licht bevroren vader op de motorfiets. Ook de vriendschap tussen Fred en Oskar en die tussen Fred en Elsa worden mooi verteld. Verder zijn sommige formuleringen om in te lijsten; een erg mooi weetje is de uitdrukking ‘zwijgen als een Zweedse tijger’.
 
De omslagtekening (overgenomen van de Zweedse editie, net als de illustraties) toont het verliefde stelletje, en ook pa’s legermotorfiets. Ida Björs leefde zich in de periode in, waarin Fred Astaire danste en zong en kinderen er soms nog uitzagen als kleine volwassenen. Ze doet dat in realistische stijl met hier en daar een twist, vaak een kleine verschuiving in het vlak. Aan uitbreiding of contrast doet Björs niet, de kleurenillustraties zijn puur begeleidend. Onder elke (speelse) hoofdstuktitel staat een vignetje, een tekening in zwartwit van een belangrijk voorwerp uit dat hoofdstuk.
 
Een over het geheel prettig en hier en daar echt sterk boek van de oude meester. Ik ben benieuwd of er nog meer in het vat zit.

Ulf Stark, Ida Björs: Liefde is niet voor lafaards, Querido, Amsterdam 2018, 125 p. ISBN 9789021414812. Vertaling van En liten bok om kärlek door Edward van de Vendel. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri