Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2019

Dalilla Hermans, Fatinha Ramos (ill.): Brown Girl Magic

door Katrien Maris

6+.-.Dalilla Hermans, geboren in Rwanda, wordt als ze tweeëneenhalf jaar oud is geadopteerd door Belgische ouders. Tijdens haar jeugd ervaart ze voortdurend hoe complex het is om als persoon met een andere huidskleur op te groeien in onze westerse samenleving. Na haar open brief over racisme in 2014 laat ze dit thema niet meer los. Voortdurend roept ze in de media op tot meer open communicatie tussen mensen, ongeacht hun afkomst of huidskleur, om zo hardnekkige vooroordelen en verkeerde beeldvorming de wereld uit te helpen. Doorheen haar hele betoog is de grote bezorgdheid om de toekomst van haar kinderen duidelijk voelbaar. In haar eerste boek Brief aan Cooper en de wereld (2017) vertelt ze haar zoon haar levensverhaal, in de hoop dat hij eruit kan leren terwijl hij opgroeit.
 
Brown Girl Magic, haar eerste kinderboek, schreef ze voor haar dochters. Noen komt boos, verdrietig en verward van school. Na enig aandringen vertelt ze haar zus Maan dat ze door Teejo gepest wordt met haar donkere huid en kroeshaar. Volgens hem is dit niet haar thuisland en kan ze maar beter opkrassen. Noen praatte al met verschillende mensen over dit voorval en allemaal maakten ze haar op hun eigen manier duidelijk dat dergelijk pestgedrag niet getolereerd kon worden. De juf werd boos en las Teejo streng de les en de roodharige Luca met de bril zag in Noen meteen een lotgenote. Mama werd herinnerd aan haar eigen jeugd en raakte overspoeld door emoties, terwijl papa juist razend werd en de pestkop met plezier een lesje wilde leren. Toch blijft Noen zich ongelukkig afvragen of Teejo misschien gelijk had. Maan tracht haar te troosten door op een poëtische manier de bijzondere aspecten van Noens huid en haar te verwoorden. Ze maakt er een ode aan alle bruine meisjes van en verwoordt zo wat bruine meisjes magie voor haar betekent, een duidelijke verwijzing naar de online beweging #blackgirlmagic.

Het verhaal is geschreven in rijmvorm. Op elk blad bevindt zich zowel de Nederlandse tekst, gedrukt in het zwart, als de Engelse tekst, gedrukt in het rood. Een attente manier om dit boek vlot toegankelijk te maken voor anderstalige gezinnen. Helaas wordt het (voor)lezen vooral in de Nederlandse tekst soms gehinderd door eigenaardig gevormde, stroef lopende zinnen. Zo vertelt Noen over het gesprek met mama:  
 
‘Begon te vertellen over zichzelf en maakte het allemaal over haar. Hoe zij dat ooit ook meemaakte en snik snik snik. Ze huilde en vertelde over: “Oooh. Noentje. vroeger ik ik ik.”’
 
In het eerste deel van het verhaal biedt Dalilla Hermans een mooie genuanceerde kijk op de brede waaier van emoties die racistische opmerkingen bij mensen kunnen teweegbrengen. De diepe impact van een racistische houding wordt pijnlijk duidelijk. Maar naar het einde toe verliest het verhaal aan kracht. Hermans’ voornaamste bedoeling is bruine meisjes mentaal versterken door hen een positief en veelzijdig beeld van bruine vrouwen aan te reiken, wat naar haar aanvoelen in onze westerse samenleving nog ontbreekt. Haar beschrijvingen zijn mooie, soms guitige woordspelingen. Zo zegt Maan over Noens huid: ‘Je schijnt in de zon in honderd tinten goud. en onze mama en oma worden eigenlijk nooit oud.’ Over bruine meisjes zegt ze: ‘Bruine meisjes zijn geweldig! Mooi en sterk en zwak en teer. Net hetzelfde en soms zelfs meer.’ Noen wordt op die manier lief in de bloemetjes gezet, maar Maans betoog blijft toch vrij oppervlakkig. Ze reikt Noen geen concrete handvatten aan om met racisme om te gaan. En het is echt een gemiste kans dat we nooit zullen weten wat Noen te zeggen heeft na heeft na deze uiteenzetting van haar zus.
 
De Belgisch-Portugese Fatinha Ramos won in 2018 op de Frankfurter Buchmesse de Global Illustration Award met een illustratie die ze maakte in opdracht van het Festival voor de Gelijkheid. Ook hier is in een oogopslag duidelijk dat ze zich nauw betrokken voelt bij deze thematiek. Haar illustraties raken diep en spreken, schreeuwen soms, zonder woorden. Het meest aangrijpend is de grote dubbelbladige illustratie waar we Noens moeder in profiel op de keukenvloer zien zitten, voorovergebogen op haar knieën met haar handen voor haar gezicht geslagen. De vrolijkheid van haar mooie blauwgroene jurk met bijpassende hoofddoek en grote gouden oorringen contrasteert scherp met de gebogen rug, die naast haar eigen verdriet ook dat van Noen lijkt te torsen. Teder is de illustratie bij Maans lofzang over bruine meisjes. We zien een droombeeld van een tevreden Noen in profiel die buiten gefascineerd kijkt naar een opstijgende sliert gouden sterren die uit haarzelf lijkt voort te vloeien. In haar uitgestoken, geopende hand rust één grote ster. De bijzondere diepgele kleur van de lucht met spikkels oranje en donkerblauw versterkt de magische sfeer. De ontroerende genegenheid van waaruit Maan haar zus probeert te ondersteunen komt in dit tafereel voor je ogen tot leven.
 
Dalilla Hermans & Fatinha Ramos: Brown Girl Magic, Davidsfonds Infodok, Antwerpen 2018, 32 p. : ill. ISBN 9789059089372. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri