Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 4, APRIL 2019

David Hockney, Martin Gayford, Rose Blake (ill.): Kijken voor kinderen

door Eline Van laethem

9+ - In 2016 schreef de Britse kunstenaar David Hockney, in samenwerking met kunstcriticus Martin Gayford A history of pictures: from the cave to the computer screen, een rijkelijk geïllustreerd boek waarin Hockney en Gayford met elkaar in gesprek gaan over kunst. Kijken voor kinderen is een vereenvoudigd, kindvriendelijk antwoord op dit standaardwerk. De formule blijft dezelfde: de auteurs gaan op een meeslepende manier dieper in op hoe kunst doorheen de eeuwen werd gemaakt.  
 
Hoewel achterin deze bijzonder verzorgde uitgave een chronologisch geordende ‘uitvindingentijdlijn’ staat, waarop wordt toegelicht op welke manier kunstenaars werden beïnvloed door nieuwe uitvindingen, verloopt de reis die Hockney en Gayford uitstippelen in het boek niet chronologisch. Men heeft gekozen voor acht themahoofdstukken waarin onderwerpen aan bod komen die te maken hebben met het overkoepelende thema: kijken naar kunst. Onder andere onderwerpen als lijnen, licht en schaduwen, ruimte, en de gelijkenissen tussen schilderijen en foto’s komen aan bod.  
 
Hockney en Gayford besteden genoeg tijd aan elk thema, zonder zich te verliezen in details. Voor elke auteur werd een ander lettertype gebruikt, zodat het steeds heel duidelijk is wie er aan het woord is. De tekst is bovendien in een duidelijke taal geschreven en moeilijke begrippen worden achteraan uitgelegd in een woordenlijst. De auteurs onderbouwen hun verhaal telkens met relevante voorbeelden. In het hoofdstuk over lijnen bespreken ze bijvoorbeeld hoe een aantal vage lijnen op een rotsschildering al iets fascinerends kunnen weergeven, hoe Japanse kunstenaars nauwelijks lijnen trekken, omdat ze heel minimalistisch te werk gaan, en hoe Rembrandt slechts een paar trefzekere lijnen nodig had om een volledig verhaal te vertellen.  
 
De voorbeelden die de auteurs selecteren om thema’s te bespreken zijn uiteenlopend en zouden in traditionele kunstboeken misschien niet meteen aan elkaar gelinkt worden. Vaak worden beelden uit het verleden vergeleken met beelden uit het heden, zodat men verbanden kan leggen en verschillen kan verklaren. Om perspectief uit te leggen, bespreken de auteurs bijvoorbeeld een 15de-eeuws schilderij van een jacht, waarop te zien is hoe jagers en honden kleiner worden naarmate ze dieper het bos in trekken, en een moderne Hockney-fotocollage van een snelweg die naar de horizon lijkt te verdwijnen.

Details van kunstwerken, zoals de ontstaansdatum en de naam van de kunstenaar, zijn te lezen onder elk werk. Deze informatie staat echter niet centraal; het kunstwerk zelf en de persoonlijke kijk van de auteurs zijn belangrijker. We krijgen werken te zien waarin Gayford en Hockney zelf geïnteresseerd zijn. Die laatste heeft een fascinatie voor Aziatische kunst, dus er passeren een aantal meesterwerken uit China en Japan de revue. Over het algemeen domineert echter een Eurocentrisch perspectief.
 
De auteurs putten voornamelijk uit de canon van de schilderkunst, maar ze nemen ook nieuwe beeldvormen op, wat een vernieuwende toets geeft aan het boek. Zo gaan ze onder andere in op smartphones, op (‘fake’) foto’s en op computergames; media die niet meer weg te denken zijn uit onze huidige beeldcultuur. Het boek staat niet alleen boordevol afbeeldingen van schilderijen en foto’s; bijna elke pagina is ook rijkelijk geïllustreerd door Rose Blake. Zij mengt zich in het gesprek aan de hand van haar kleurrijke, vaak grappige tekeningen, wat voor een interessant, speels contrast zorgt met de uitstekende reproducties van bekende beelden. Blake tekent Hockney en Gayford als stripachtige gidsen die de wereld van de kunst onderzoeken. Zelf is ze aanwezig in de figuur van een kind dat mee op pad gaat met de auteurs.
 
De illustrator plaatst haar personages regelmatig in omgevingen die ook te zien zijn op de besproken kunstwerken: een zwart-wit film, een fotostudio, voor een spiegel of in prehistorische grotten. Hockney en Gayford bieden een uitgangspunt aan voor wie bewuster wil leren kijken naar beelden. Tegelijkertijd beklemtonen ze ook dat iedereen op een andere manier kijkt: de manier waarop zij beeldende kunst bekijken is niet noodzakelijk de manier waarop de lezer diezelfde kunst beleeft. Dat maakt het kijken naar kunst zo interessant, zeker in een tijd als deze, waarin we voortdurend om de oren worden geslagen met beelden, zowel op papier als op schermen.
 
David Hockney, Martin Gayford, Rose Blake: Kijken voor kinderen, Lemniscaat, Rotterdam 2018, 128 p. Vertaling van A history of pictures for children door Jesse Goossens. ISBN 9789047710073. Distributie De Eenhoorn

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri