Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 7, JULI 2019

Katrijn De wit, Inge Rylant (ill.), Laura Bergans (design): Mag je haaien aaien?

door Gerda Tersago

6+ - Met Mag je haaien aaien? zetten Katrijn De Wit, Inge Rylant en Laura Bergans hun een debuut neer. En neer staat het: dit prentenboek verrast, en niet één keer.
 
Daar gaan we. Van een stevig kartonboek met openklapbare pagina’s verwacht je dat het zich richt tot peuters. Dit boek niet: Mag je haaien aaien? is bedoeld voor kinderen tussen vier en acht jaar. Het forse materiaal geeft het boek een robuuste look en laat de jonge lezer toe de uitklapplaat frequent te hanteren.
 
Het boek is opgebouwd rond tien eenvoudige kindervragen. ‘Waarom hebben kippen een kam op hun kop?’ ‘Zijn krabben de kappers van de zee?’. Kinderen kunnen er aardig over filosoferen en fantaseren. En dat is precies wat Katrijn De Wit ook doet: ze geeft de lezer een nonsens verklaring en het echte antwoord. In één spread. Humor en ernst in een duopak. Dit onconventioneel concept heeft Laura Bergans verpakt in een al even ongewone vormgeving. Zwarte, grote letters nemen de totale witvlakte van de tekstpagina voor zich. En toch blijft er voldoende witruimte over om het contrast à point te maken. De typografie is sober net als het abstracte beeld dat zich aan de andere kant van de spread laat zien.  
 
Illustratrice Inge Rylant laat de lezer door een denkbeeldige loep kijken naar het dier dat -als je de uitklapplaat openslaat- zijn geheim zal prijs geven. Van wie is die roze slingerende strook? En die gele halve bol? Haar minimalistische detailbeelden zijn ongewoon in een boek voor jonge kinderen. Ze neemt daarmee de jonge lezer voor kundig en zet hun nieuwsgierigheid op scherp. Wie de tekst niet kan lezen, kan alvast raden. Wanneer de uitklapplaat open gaat, komt een meer figuratieve voorstelling tevoorschijn. Eenvoudig en uitermate gestileerd - kippenpoten zijn niet meer dan twee gele stokjes - geeft Inge Rylant de typische kenmerken van elk dier weer. Ze werkt daarbij met kleurrijke vlakken die ze hier en daar vult met gekleurde geometrische figuren.
 
Deze werkwijze resulteert in een sober en tegelijk speels beeld. Enkele spaarzaam toegevoegde ludieke elementen zorgen voor een streepje schalksheid. Mama slang bijvoorbeeld, heeft een stel verleidelijke wimpers. En de rechter schaar van de krab, die moet je letterlijk nemen. Katrijn De Wit heeft daar trouwens een fantastische verklaring voor. ‘Met hun scherpe scharen kunnen krabben alle stekelvisjes, zeepaardjes en goudvissen een frisse knipbeurt geven. Een leuk froufroutje hier, een klein krulletje daar. Snoeien maar dat vissenhaar.’ Bij elk dier schreef De Wit een stukje tekst dat schuimt van verbeeldingsplezier en de lezer mee in het fantasiebad neemt. Een taalgevoelige lezer adopteert daarbij ongetwijfeld het taalspel van alliteraties en assonanties waarmee De Wit haar zinnen vlot bekkend maakt.  
 
In een tweede teksteiland vertelt de auteur hoe het écht in elkaar zit. Met ‘Maar eigenlijk zit het zo’ voert ze de lezer de wetenschappelijke wereld in. Mooi hoe meteen ook het taalregister gewichtiger wordt. ‘ Krabben gebruiken hun scharen om voedsel te grijpen, om harde schelpen te kraken en om zich te verdedigen. Er zijn zelfs krabben die hun scharen gebruiken om te praten met andere dieren.’ Haar wetenschappelijke antwoorden roepen wel eens nieuwe vragen op die geen antwoord in het boek vinden. Zoals: hoe praten krabben met hun scharen? Maar wat een fijn uitdaging om daarmee opnieuw aan de slag te gaan! Duiken we eerst de verbeelding in of gaan we meteen voor de wetenschappelijke verklaring?
 
Mag je haaien aaien? is het eerste boek in een splinternieuwe reeks ‘Wijze weetjes’. Aan een tweede boek wordt alvast gewerkt. Op www.wijzeweetjes.be kunnen ouders prangende vragen van hun jong volkje deponeren. De meest verrassende vragen komen aan bod in het volgend boek.  
 
Inge, Laura en Katrijn zetten met Mag je haaien aaien? een teamcreatie neer. Inge verzamelde ook vragen, Laura maakte enkele schetsen, allemaal samen keken ze naar het kleurenpalet. Een vrij unieke manier om een kinderboek te maken. Het resultaat is een boek waarin tekst, illustratie en typografie elkaar intensiveren. Inhoudelijk én visueel is dit een boek dat er staat! Benieuwd wat er van dit trio volgt.
 
Katrijn De Wit, Inge Rylant, Laura Bergans: Mag je haaien aaien?, Van Halewyk, Kalmthout 2019, 22 p. : ill. ISBN 9789461319609. Distributie Pelckmans Uitgevers 

deze pagina printen of opslaan