Vanaf twaalf jaar

JEUGDBOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2019

Patricia Forde: De woordsmid

door An-Sofie Bessemans

12+ - Thema’s als verzet en ecologisch bewustzijn zijn gezien de actualiteit weer helemaal aan de orde in de jeugdliteratuur. Ook Patricia Forde zet ze op de agenda. De woordsmid speelt zich af in een wereld na ‘de Smelt’, een natuurramp die de wereld heeft verdeeld en waarna John Noa de kans heeft gezien de macht over te nemen. Technologie die we kennen, lijkt verdwenen, er heerst voedsel- en waterschaarste en de bevolking mag zich nog slechts bedienen van een gelimiteerde lijst aan woorden. Omdat het regime van John Noa slachtoffers maakt, hebben de zogenaamde kunstenaars zich verenigd tot een ondergrondse verzetsgroep.
 
Tegen deze achtergrond maken we kennis met de woordsmid Benjamin en zijn leerling Letta. De twee bevinden zich in een bevoorrechte positie, want ze hebben toegang tot meer dan de 500 woorden waarvan landarbeiders en anderen zich moeten bedienen. Als Benjamin niet meer terugkomt van een expeditie en Letta in aanraking komt met kunstenaars, gaat ze steeds meer twijfelen over goed en fout, en komen ook vraagtekens uit het verleden opduiken…
 
Forde waagt een poging om een het avonturenverhaal dat in de toekomst speelt te vermengen met een aanklacht op de wereld van vandaag. Haar kritische noten over de samenleving, de media, de politiek en ongebreideld consumentisme komen sterk bovendrijven in een voor de rest weinig meeslepend verhaal. Spanning is er wel, en Letta maakt een duidelijke ontwikkeling door, maar haar personage komt niet echt tot leven, terwijl Forde nochtans haar gezichtspunt als voornaamste vertelperspectief heeft gekozen.

Bedoelingen van nevenpersonages zijn vaak slecht uitgewerkt en het einde geeft geen uitsluitsel over een mogelijk vervolg. De link naar het Bijbelverhaal over Noa en de Ark (zoals de gemeenschap van Noa ook in dit boek heet) doet het al geconstrueerde gelaat van het verhaal verder geen goed. Dat alle heil van kunstenaars en muzikanten wordt verwacht, is tot slot ook maar weinig genuanceerd. Interessant is daarentegen wel de rol die Forde voor de taal heeft weggelegd. Dit element zorgt voor ontregeling die wel effect sorteert.
 
Patricia Forde: De woordsmid, Ploegsma, Amsterdam 2019, 328 p. ISBN 9789021678955. Vertaling van The wordsmith door Annelies Jorna. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan