Vanaf twaalf jaar
JEUGDBOEKEN NR. 11, DECEMBER 2019
Peter Van den Ende: Zwerveling
door Jan Van Coillie
12+ - Het valt op:
niet vaak zag ik de naam van de uitgeverij zo groot op de cover. Alsof die
uitgever wil zeggen: kijk eens wat wij durven. Dit
woordeloze prentenboek van Peter van den Ende is dan ook een bijzonder experiment:
een gedurfd en fascinerend kunstwerk.
Je kunt er niet naast kijken: het
oplichtende bootje van papier te midden van cirkels starende vissenkoppen. Op
die manier zuigt Peter van den Ende je zijn boek in, en meteen een bizarre
wereld vol magie en fantasie. Voor zijn zwart-witprenten werkt hij met een
uiterst fijne arceertechniek. Hiermee brengt hij onder meer de onderwaterwereld
tot leven, waardoor je de kleuren van de vissen en koraalriffen niet mist. De
techniek nodigt ook uit om op zoek te gaan naar verborgen details. In dit geval
zijn dat vooral vreemde grapjes en rariteiten zoals twee kussende vissen, een
inktvis met inktpotjes, een zeepaardje met een hoedje van papier in een papieren
bootje en allerlei vissenmensen of mensvissen.
In een soort prelude vouwen twee
figuren een bootje van papier. Al meteen slaat de vervreemding toe. Het bootje
blijkt even groot als de figuren en een van hen heeft een bizar, gehoornd
hoofd. Het schip waarvan het bootje te water wordt gelaten ziet er ook al
ongewoon uit, met zeilen als poliepen, een duikboot onder de romp en een soort
kasteel op het achterdek. Al snel duiken uit het water vreemde wezens op en die
worden nog gekker wanneer de illustrator ook de onderwaterwereld in beeld
brengt. Twee kussende vissen blijken hoofden van rare vismensen. Wat verder
rijdt zo’n soort mensenvis op een heremietkreeft, terwijl een zeepaardje met
dambordpatroon uit het bootje van papier toekijkt.
Nog gekker wordt het als de zon ondergaat en het
noorderlicht als een reusachtig gordijn over de zee hangt. Uit die zee rijst een
reusachtige ijsberg op, waarna het bootje tussen mysterieuze spelonken van ijs
door vaart. Nog later wordt de sfeer grimmiger in de buurt van een boorplatform
dat rookwolken uitbraakt waaruit meeuwen neerstorten. Meteen worden de
grijstinten donkerder. De bedreigingen van de zee worden verder nog duidelijker
op een eiland vol afval. Uit het diepste duister wordt het bootje ten slotte
opgetild door een duikboot. En weer liggen allerlei bizarre wezens op de loer. Die
vreemde figuren duiken ook op wanneer het bootje de mensenwereld binnen vaart,
al is ook die op allerlei manieren anders dan de wereld die wij kennen. Die
vervreemding zet de illustrator extra in de verf door te kiezen voor een
vogelperspectief.
Zwerveling doet denken aan De wonderlingen van Brian Selznick. Waar in dit laatste boek tekst en beeld elkaar
aanvulden, nemen de illustraties hier het verhaal helemaal over. Hierdoor laat
het boek nog meer over aan de verbeelding van de kijker, die uitgedaagd wordt
om als een zwerveling mee te reizen op en onder de golven van dit magische
boek.
Peter
Van den Ende: Zwerveling, Querido, Amsterdam 2019, 96 p. : ill. ISBN 9789045120065.
Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan