Adolescenten

Carlos Ruiz Zafón: Marina

door Kyra Fastenau

15+ - Carlos Ruiz Zafón schreef Marina midden jaren negentig, nog voor hij succes vergaarde met zijn vierluik ‘Het kerkhof der vergeten boeken’. Het verhaal ademt een sfeer van afscheid, afscheid van de jeugd en van een liefde die niet mocht zijn. Maar tegelijkertijd markeert het boek ook een nieuw begin, want verhaaltechnisch bevat Marina duidelijk de kiemen van Zafóns magnum opus.

Zafóns werk moet het vooral hebben van de sfeer. De Spanjaard schrijft poëtisch, met meanderende zinnen en treffende metaforen. Zijn boeken bevatten elementen uit de negentiende-eeuwse roman, in het bijzonder de gothic novel, en lezen als een literaire variant van de film noir. Net als ‘Het kerkhof der vergeten boeken’ ademt Marina een zweem van melancholie, van heimwee naar Barcelona’s vergane gloriedagen. Ook de personages zijn een voorbode voor Zafóns latere werk, in het bijzonder de dromerige en nieuwsgierige tienerjongen Oscar Drai, die sterk doet denken aan Daniël Sempere, de verteller uit De schaduw van de wind. Zijn pittige love interest Marina en haar wijze vader Germán – moederfiguren zijn schaars in Zafóns boeken – roepen eveneens herinneringen op aan het vierluik.

In al zijn boeken flirt Zafón met het bovennatuurlijke. Ditmaal passeren monsterlijke marionetten, een gesluierde dame en een geheimzinnige man met de geur van een rottend lijk de revue. Deze thrills leiden uiteindelijk tot de ontknoping van een oud mysterie. Hoewel Zafóns latere werk meer te bieden heeft dan vakkundig opgebouwde spanning, blijven zijn boeken toch thrillers. Literaire thrillers, dat wel.

Marina biedt iets meer. Doorheen het boek sluimert een puurheid die we noch in Zafóns eerdere young adult-romans, noch in zijn latere vierluik zagen. In een interview in het Brabants Dagblad (4.12.2013) suggereert de schrijver dat het boek autobiografische elementen bevat: ‘Marina is het boek dat me het dichtst op de huid zit. Net als hoofdpersoon Oscar ben ik in mei 1980 zomaar een week van school verdwenen. Ergens in de spelonken van onze geest bewaren we een geheim. Dit is het mijne.’ Wat verderop in het gesprek noemt hij de roman zelfs ‘een afscheid van mijn jeugd en van mijn ‘Marina’’. In de roman zelf stelt Oscar meermaals ‘dat we ons alleen herinneren wat nooit is gebeurd’. Zafón wil deze boodschap duidelijk meegeven aan de lezer, aangezien hij er ook in zijn voorwoord op terug komt. Het lijkt een aanwijzing dat we de verteller niet serieus moeten nemen. Want wat de lezer al aanvoelt, wil Oscar tot het eind van de roman niet aan zichzelf toegeven: niet Germán, maar diens dochter is ongeneeslijk ziek. Zo plots als Oscar de liefde gevonden had, zo abrupt moet hij haar laten gaan. Daardoor twijfelt hij of het überhaupt gebeurd is, of dat het slechts een droom was.

Ook de lezer voelt zich alsof hij terugkeert uit een droomwereld — bij al Zafóns boeken, eigenlijk. Of zijn meest persoonlijke roman daadwerkelijk autobiografische elementen bevat, blijft in het midden. Maar de oprechtheid van het verdriet dat je doorheen het verhaal proeft, zegt eigenlijk voldoende.

Carlos Ruiz Zafón: Marina, Signatuur, Utrecht 2018, 237 p. ISBN 9789056725976. Vertaling van Marina door Nelleke Geel. Distributie Standaard Uitgeverij

Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri