Vanaf twaalf jaar

JEUGDBOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2020

Linda Dielemans: Het lied van de vreemdeling

door Martina van der Logt

12+ - In deze tijden van maatschappelijke spanningen en polarisatie zijn steeds meer mensen bezig met de vraag of de meeste mensen deugen. Rutger Bregman beschrijft in zijn boek De meeste mensen deugen (De Correspondent 2019) het traditionele beeld van de verhoudingen tussen Neanderthalers en Homo Sapiens: de domme holbewoner (de Neanderthaler) zou zijn uitgestorven door de slimmere en meedogenloze moderne mens (Homo Sapiens). Uit steeds meer onderzoeken blijkt echter dat de geschiedenis veel genuanceerder ligt, dat de Neanderthaler niet de domme holbewoner was en de Homo Sapiens niet meedogenloos. Neanderthalers en de moderne mens hebben soms zelfs samengeleefd, in gemeenschap en lerend van elkaar. Linda Dielemans heeft die nieuwe wetenschappelijke inzichten over de oertijd vertaald naar een prachtige historische roman voor de jeugd, met een levensles die in deze tijd ontzettend waardevol is.    

Het lied van de vreemdeling is een beeldend en aansprekend verhaal over twee tieners in de prehistorie. We leren Une kennen, een Neanderthalermeisje dat door een noodlottig ongeval een stamgenoot doodt. Vanaf dat moment start voor haar een reis om zichzelf en haar plaats in de wereld te leren kennen. Dit doet zij samen met Nano, een Homo Sapiens uit een nomadenstam die per toeval in het gebied van Une's stam terecht komt. Nano wordt de eerste keer dat hij Une ziet meteen door haar aangetrokken. Hij is in haar geïnteresseerd en wil haar leren kennen, hij wil haar snappen. Wanneer Une zich van haar stamoudste in een speer moet werpen ter boetedoening voor de dood van haar stamgenoot, redt Nano haar. Samen laten zij op stel en sprong hun beide stammen achter en starten zij hun reis. Nano is op zoek naar wie Une is. Une is op zoek naar zichzelf.
 
"Help me, Ohé. Vertel me wat ik moet doen. Vertel me wat mijn plek is. Vertel me wie ik ben. Ik smeek je, Ohé, moeder van de wereld. Hoor me en spreek. Ik zal luisteren. Ik zal gehoorzamen."
 
Deze bildungsroman laat met een letterlijke en figuurlijke reis en zoektocht zien hoe twee jongeren tot volle wasdom komen.  
 
Dielemans weet de verschillen tussen de twee menssoorten niet alleen duidelijk en expliciet te maken, bijvoorbeeld in uiterlijk, taal en gebruiken. Ook heeft zij dit subtiel door het verhaal verweven door steeds te wisselen van perspectief tussen Une en Nano. We zien daardoor hoe Nano op de ander gericht is en probeert de binnenwereld van Une te doorgronden. We lezen hoe Une meer gericht is op zichzelf en haar eigen zoektocht. In de loop van het verhaal leren beide menssoorten elkaar kennen en groeien naar elkaar toe, de verschillen worden kleiner. Dit gaat echter niet zonder slag of stoot. Aan het einde, wanneer het verhaal zijn dramatische climax bereikt, komen zij erachter dat ze zelfs niet meer zonder elkaar verder kunnen.  
 
Linda Dielemans geeft in deze historische zoektocht een boodschap van verzoening en toenadering, die in haar zeer informatieve nawoord wordt bekrachtigd. Het lied van de vreemdeling is een wijze les, die de jonge lezer laat nadenken over de geschiedenis, over nuance en over of de mensheid in de kern deugt. Kinderen krijgen de kennis overgedragen in verhaalvorm, als ware het boek de verteller en de lezers de luisteraars rondom een prehistorisch kampvuur.
 
Linda Dielemans: Het lied van de vreemdeling, Leopold, Amsterdam 2020, 261 p.  
ISBN 9789025879396. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan