Vanaf twaalf jaar

JEUGDBOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2021

Sara Lövestam: Als vuur

door Henk van Viegen

13+ - Als vuur verscheen ongeveer tegelijk met de interviewbundel Gloei die een soort aftrap was van de Querido-Glow-reeks. Daarin zul je boeken vinden van Nederlandse en buitenlandse schrijvers waarin ‘ook jongeren die zich identificeren als queer zich kunnen herkennen’. Hoeveel varianten queer (alles wat niet valt onder 100% heteroseksueel) er zijn, valt mooi te zien aan Gloei.   

Het origineel van Als vuur verscheen in 2015, maar kreeg nu voor deze reeks een vertaling. Na het bombardement aan queervariaties, beschreven in Gloei en te vinden op social media, doet de lesbische relatie die in dit boek beschreven wordt bijna gewoontjes aan. Evengoed zal het voor met hun gender worstelende jonge tieners een boek vol herkenning en troost zijn, en een, vooral voor meisjes, vlot weglezend verhaal van een zomerliefde.
 
Anna en Lou (Louise), 15 jaar oud, zitten op dezelfde veerboot naar hun Zweedse vakantie-eiland. Anna is eigenaar van een krakkemikkige maar gezellige vakantiehuisje en gaat al haar hele leven daar naartoe. De laatste jaren samen met haar vader. Lou gaat voor het eerst. Haar puissant rijke ouders hebben hun superluxe vakantiehuis kort geleden gekocht, ze hebben er ook al een in Spanje. In tegenstelling tot Anna ging Lou tegen haar zin mee, liever was ze met vriendinnen vertrokken naar een mediterraan land, maar dat mocht niet van haar ouders.  
 
Meteen al tijdens hun ontmoeting vertelt Anna dat ze op meisjes valt, met haar kan Lou dus geen vriendinnenboom opzetten over jongens. Het is duidelijk dat de meisjes zich sterk tot elkaar aangetrokken voelen. Ze spreken af, zoenen en schrijven elkaar lieve briefjes. Hierdoor is het voor Lou niet al te moeilijk de vriend van haar broer Peet, Erik, van zich af te houden. Tot het moment dat Lou zich realiseert dat haar relatie met Anna wellicht consequenties zal hebben voor haar toekomst. Ze begint wat te scharrelen met Erik en verbreekt hardhandig, maar wel met pijn in haar hart, de relatie met Anna. Weer in de stad komt ze daar op terug.  
 
Het verhaal wordt verteld vanuit wisselend perspectief: het ene hoofdstuk kijk je vanuit Anna, het andere vanuit Lou. Er is tegen het eind ook een hoofdstukje met de titel ‘Lou en Anna’, dat hun beider ontregelde leventje verbeeldt. De structuur is die van de flutroman. De twee aanstaande geliefden ontmoeten elkaar, bekijken elkaar met minachting, raken toch geïntrigeerd, krijgen wat, breken en komen gelukkig toch weer, gelouterd, bij elkaar terug. Vette tegenstellingen worden ongegeneerd ingezet: arm (Anna’s vader leeft van een uitkering) tegenover rijk, het pure natuurwezen (Anna) tegenover het verwende rijkeluismeisje (Lou). Anna, met thuis trouwe vriendschappen, heeft er dan ook geen moeite mee te vertellen dat ze op meisjes valt. Lou, levend volgens de codes van haar milieu en social media, moet heel wat overwinnen voor ze zover is. Anna en haar vader hebben het als eenoudergezin redelijk goed, hoewel Anna moet zien om te gaan met zijn overmatig drinken en hun armoede. Lou’s vader en moeder hebben voortdurend kleine ruzies. Ook het glamourvriendje ontbreekt niet. De manier waarop Erik Lou na haar breuk met Anna inpakt is wel apart (en geraffineerd). Weer minder origineel is de manier waarop de homoseksuele vriend van Lou neergezet wordt: zoals men dat ‘vroeger’ deed. Zo’n wat vrouwelijk, uitbundig, extravert type, dat later wat in de mode wil gaan doen.
 
De jonge lezer zal het waarschijnlijk een zorg zijn dat er veel onorigineels kleeft aan (het schema van) het verhaal. Het is heel herkenbaar en beschrijft precies de moeilijk- en mogelijkheden van een coming-out. In het slot zitten een paar erg mooie stukken zelfreflectie. Vooral het pad dat Lou voor zichzelf ziet uitgestippeld, is schrijnend helder, vol codes en uiterlijk vertoon. Ze weigert uiteindelijk daarvoor te kiezen en besluit open kaart te spelen. Anna en Lou hebben in deze vakantie een stevige stap gezet richting volwassenheid. Het happy end, logischerwijs een tikje cliché, zorgt voor extra ondersteuning bij de zoektocht naar de identiteit.
 
Sara Lövestam: Als vuur, Querido glow, Amsterdam 2020, 246 p. ISBN 9789045124483. Vertaling van Som eld door Femke Muller. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan