Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 7, SEPTEMBER 2022

Sander Meij: Alma; Van Honduras naar de Verenigde Staten, 2500 kilometer op de vlucht

door Henk van Viegen

15+ - Sander Meij zou je kunnen kennen van zijn originele Bennie Tak aan de wandel (Van Holkema en Warendorf 2018), over de avonturen van een wandelende tak. Maar misschien heb je ‘zonder het te weten’ ook al een boek van hem uit, hij is namelijk onder andere gostwriter voor de Pinkeltje-serie van Studio Dick Laan. Ook is hij de schrijver achter de gezellige verhalen van/over de populaire youtubers Rutger Vink en Thomas van Grinsven: De avonturen van Rutger, Thomas & Paco (Kosmos).    
Dit is heel andere koek.  
 
Alma is een actueel jongerenboek over de vluchtelingencrisis. Het speelt in Midden-Amerika en gaat over een bijna 16-jarig meisje dat haar land Honduras ontvlucht. Ze probeert via Guatemala en Mexico de VS te bereiken, waar haar moeder op een tijdelijk visum aan de universiteit van Madison studeert en werkt. Honduras is extreem onveilig door het geweld van elkaar rivaliserende drugsbendes. De buurt waar Alma woont, Casa Blanca in San Pedro Sula, de tweede stad van Honduras, wordt aanvankelijk met rust gelaten, maar op een gegeven moment is die ook overgenomen. Zo’n bende spuit gewoon het nummer van de groep op een huis of een winkel, en eist ‘beschermgeld’ of simpelweg geld of waardevol spul.
 
Alma vlucht naar haar tante, met wie ze altijd goed kon opschieten. Maar als ze daar is, dankzij de pater uit haar wijk, ziet ze dat tante haar geen bescherming kan bieden, ze is verslaafd geraakt. Mensensmokkelaars brengen haar via Guatemala en door Mexico, tot ze uiteindelijk zelf de grensrivier Mexico-VS oversteekt en daar opgewacht wordt door de grensbewakers.
 
Deze geschiedenis wordt keurig, maar slim genoeg, om en om afgewisseld met die van haar ervaringen met de immigratiedienst, waar sinds het presidentschap van Donald Trump van alles onder druk staat. Goedwillende hulpverleners en advocaten proberen er nog het beste van te maken. Als je niet de grens over bent, is de situatie vele malen erger. We zien dit als Alma even in een vluchtelingenkamp terecht komt, en daar beslist niet wil wachten. De reis maakt haar snel volwassen: twee pogingen tot aanranding, een buschauffeur die voor haar ogen wordt doodgeschoten en veel vluchtelingenleed.
 
De twee verhalen zijn duidelijk afgebakend. Boven elk hoofdstuk staat aangegeven waar Alma zich bevindt en op welke dag van welke maand we zitten: juli 2019 of augustus 2019, in het slotstuk ook september 2019. Er verstrijkt dus eigenlijk relatief weinig tijd, maar dat realiseert Alma zich nauwelijks. Het kan haar allemaal niet snel genoeg gaan, ze is vaak de wanhoop nabij.  
 
De vluchtreis is niet per se het spannendste aan het boek. Die wordt heel expliciet beschreven, met wel heftige emoties, maar in een beetje vlak proza. Je zou kunnen zeggen: zo’n soort avontuur heeft veel bekends, hoe anders de landschappen of de omstandigheden ook zijn. De ruige situatie in Alma’s woonplaats is in dit opzicht interessanter, daar lees je relatief minder over dan over een enerverende reis.
 
De scènes die spelen op Amerikaanse bodem vertellen veel wetenswaardigs over wat je als vluchteling boven het hoofd hangt als je aangekomen bent in het land waar je een toekomst hoopt te hebben. Er zijn eindeloos veel andere vluchtelingen, iedereen wordt uitvoerig gescreend en door de mangel gehaald, je vluchtverhaal wordt gecheckt, er wordt gekeken naar de politieke betrouwbaarheid van je familieleden. Zo is Alfonso, Alma’s broer, in een Amerikaanse gevangenis beland, wat haar situatie ingewikkelder maakt. Gelukkig heeft zij een moeder die zich al nuttig maakt in de VS, wat de Amerikanen heel belangrijk vinden. In de opvang kan Alma internetminuten verdienen door zich op de een of andere manier in te zetten voor anderen, een bijdrage te leveren, zoals het passen op of lesgeven aan kleine kinderen. De Noord-Amerikanen beginnen ook meteen met het aanleren van hun volkslied en de normen en waarden. En zo volgen we Alma tot ze voor de rechter staat, die over haar lot zal beslissen.
 
Het slot is vooral happy, maar wel met enige kritische aandacht voor de rol van Alma’s broer en de verantwoordelijkheid van ouders. Alles bij elkaar dus vooral een sympathiek, actueel en informatief relaas, dat wat aan literair gewicht wint door de elkaar afwisselende tijdlagen. 15+ is misschien iets aan de hoge kant. Wat jongere lezers zullen dit boek zeker interessant vinden, met een hoofdpersonage dat dan net even iets ouder is.  
 
Mooi omslag, met een kaart van de reis aan de binnenkant.
 
Sander Meij: Alma. Van Honduras naar de Verenigde Staten, 2500 kilometer op de vlucht, Blossom Books 2022, 224 p. ISBN 9789463493673. Distributie L&M Books


deze pagina printen of opslaan