Vanaf negen jaar
JEUGDBOEKEN NR. 4, APRIL 2024
Jean-Claude Mourlevat: De terugstromende rivier. Het verhaal van Hannah
door Bea De Koster
10+ - De terugstromende rivier. Het verhaal van Hannah
is het tweede deel van een tweeluik over Hannah en Tomek. In principe staat elk
deel op zichzelf en kun je ze los van elkaar lezen, maar je moet wel genoegen
nemen met summiere toespelingen op de avonturen uit het eerste
deel. Toen liet de dertienjarige Tomek zijn kruidenierswinkel in de steek
om Hannah achterna te gaan, op zoek naar het water van de Qjar dat mensen
onsterfelijk maakt. Dat krijg je niet met zoveel woorden mee, dus het blijft
een beetje vaag. In dit boek krijg je het verslag van Hannah’s reis.
In de proloog spreekt
Hannah Tomek rechtstreeks aan, en dat geeft je als lezer de positie van
bevoorrechte getuige. De toon is intiem en vertrouwelijk. Hannah doet de hele
aanleiding voor de reis uit de doeken. Haar vader kocht een kostbare vink voor
haar en daar had hij zijn hele hebben en houden voor over. Voor Hannah’s moeder
is de maat vol. Ze gaat weg en neemt Hannah’s broers mee. Hannah’s vader moet
zelfs het huis opgeven. Uiteindelijk sterft hij van uitputting en Hannah wordt
opgevangen door familie. Als de vink ziek wordt, is ze zo bang dat hij dood zal
gaan, dat ze op zoek gaat naar die rivier met dat bijzondere water. De sfeer is
van bij het begin al sprookjesachtig door de mythische overdrijving, maar met
de postkoets, de eerste etappe van haar reis, zit je compleet in de
fantasiewereld. En de vreemde landschappen, bevolkt door vreemde volkeren (heel
groot, heel klein, met bizarre gewoonten), volgen elkaar in snel tempo op. Dat
zorgt voor afwisseling, maar tegelijk ook wel voor een zekere afstand. De
nevenpersonages zijn te kort in beeld om er een band mee op te bouwen, terwijl
Hannah’s volharding en haar dapperheid-ondanks-alles goed uit de verf komt.
Mourlevat weet
de spanning erin te houden door Hannah herhaaldelijk te laten vooruitlopen op
het gebeuren zodat je het dreigende gevaar als een slagschaduw ziet aankomen.
En hij kan echt wel schrijven. Met mooi uitgewerkte ideeën, zoals de
honderdjarige die teruggaat naar de plaats waar hij geboren is om daar te
sterven, en de kans die Hannah krijgt om te weten hoe haar leven zou zijn als
ze ervoor kiest om met de woestijnkaravaan mee te gaan. Mourlevats taal is
spits en helder, wat goed tot zijn recht komt in het idiomatische Nederlands van
de vertaalster. Sommige passages zijn een plezier om te lezen, zoals de tocht
door het woud waarbij Hannah haar angst probeert te bedwingen door zich het
recept voor rijstebrij voor de geest te halen.
‘Niet schreeuwen, Hannah, vooral
niet gillen! Anders jaag je jezelf nog de stuipen op het lijf! Let liever op je
rijstebrij, pas op dat die niet overkookt, hij is bijna klaar.’
Het eind is helaas
wat onbevredigend, net omdat je Tomek niet hebt leren kennen. Tenzij je
natuurlijk dat eerste deel hebt gelezen. In dit boek komt hij nergens aan het
woord, dus hij blijft net buiten beeld, terwijl Hannah toch haar verdere leven
met hem wil delen. Als volwassen lezer denk ik dan: ze zijn allebei dertien…
Maar dat zal kinderen natuurlijk worst wezen.
Jean-Claude Mourlevat: De
terugstromende rivier. Het verhaal van Hannah, Querido, Amsterdam 2024,
136 p. ISBN 9789045127521. Vertaling van La rivière à l’envers. Hannah door Eef
Gratama. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan