Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 4, APRIL 2021

Ana Pessoa, Bernardo P. Carvalho (ill): Mary John

door Marlies van Breda

14+ - Hoewel de Portugese auteur Ana Pessoa (1982) internationaal al diverse prijzen heeft gewonnen voor haar kinder- en jongerenromans, is Mary John haar eerste roman die in het Nederlandse taalgebied verschijnt. Mary John is een adolescentenroman die vooral meisjes aan zal spreken, omdat de emotionele problemen van de hoofdpersoon voor hen heel herkenbaar zullen zijn. In een lange brief aan haar jeugdvriend Júlio beschrijft Maria João alles waarmee zij vanaf haar 12de geworsteld heeft: de onzekerheid over haar uiterlijk, het gevoel buitengesloten te zijn, de relatie met haar moeder, haar eerste menstruatie, seksualiteit en haar onbeantwoorde liefde voor hem.  

‘Misschien was dat wel liefde, Júlio Piraat.
                                                                  Iemand ondersteboven.’
 
Vanaf hun allereerste ontmoeting zijn Júlio en Mary John, zoals hij haar als enige noemt, onafscheidelijk. Als jonge kinderen spelen ze dat ze piraten zijn, helpt hij haar een handstand maken en geeft hij haar een eerste kus. Als twaalfjarige is ze verliefd op hem, maar dan komt Liliana, een vroegwijze dertienjarige, op het pleintje wonen en verandert alles. Liliana doet er alles aan om Mary John te kleineren: zij noemt haar kleintje en stelt haar en plein public intieme vragen, waar Júlio om moet lachen. Hierdoor zondert Mary John zich steeds meer af. Zij voelt zich niet meer thuis bij haar jeugdvrienden nu Júlio zijn liefde voor Liliane duidelijk laat blijken.
 
Als haar moeder een baan aangeboden krijgt in een andere stad, verandert Mary Johns leven. Voor het eerst wordt zij geaccepteerd, waardoor zij meer zelfvertrouwen krijgt. Ze wordt verliefd op Daniel, maar durft het hem niet te laten merken. Nog steeds speelt haar liefde voor Júlio haar parten. Op het moment dat Daniel haar liefde beantwoordt, besluit zij Júlio in een brief te laten weten hoe zij zich de voorgaande jaren gevoeld heeft. Hiermee sluit zij een periode in haar leven af, waardoor ze open kan staan voor een nieuwe liefde.
 
In deze typische coming-of-age-roman staat het afscheid van Júlio symbool voor het beëindigen van de kindertijd. Het meest typerende voorbeeld hiervan is dat Mary John aan het eind van het boek haar echte naam gebruikt in plaats van de naam die Júlio haar gegeven heeft. Daarmee wordt aangetoond dat zij het verleden losgelaten heeft en klaar is voor een nieuwe levensfase met een nieuwe liefde.
 
Het verhaal laat niet alleen inhoudelijk zien hoe Maria João zich ontwikkelt tot een zelfverzekerde jongvolwassene. Ook het vertelperspectief maakt deze ontwikkeling duidelijk. Als Maria João haar leven ná de verhuizing beschrijft, ligt de nadruk minder op het vertellen. De briefpassages worden vaker afgewisseld met dialogen die tonen hoe het zelfbeeld van Maria João in positieve zin verandert. Deze kanteling naar een belevende ik-verteller betrekt de lezer bij de gebeurtenissen in het verhaal en nodigt tevens uit tot zelfreflectie.  
 
Ana Pessoa heeft een prettige schrijfstijl. Haar taalgebruik is eigentijds, wat jongeren zeker aan zal spreken. De humor en de korte, soms staccato opgeschreven zinnen maken het boek bovendien geschikt voor minder ervaren lezers. De in blauw en wit uitgevoerde illustraties van Bernardo P. Carvalho (1973) die door het boek verspreid in stripvorm of als pagina vullende tekening de kernscenes weergeven, maken het verhaal eveneens toegankelijker voor deze lezers.
 
Het is niet voor het eerst dat auteur en illustrator samenwerken. In 2012 wonnen zij voor O caderno vermelho da rapariga karateca (The karate girl’s red notebook) de Prémio Branquinho da Fonseca en ook het door hen in 2020 uitgegeven Desvio (Detour) sleepte diverse prijzen in de wacht. Mary John verdient eenzelfde waardering.
 
Kortom, de vertaling van Mary John voegt een tijdloos verhaal toe aan de romancollectie voor Nederlandstalige adolescenten. Het is te hopen dat ook de andere romans van deze Portugese auteur in het Nederlands uitgegeven zullen worden.
 
Ana Pessoa, Bernardo P. Carvalho: Mary John, Querido, Amsterdam 2021, 200 p. ISBN 9789045125060. Vertaling van Mary John door Finne Anthonissen. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri