Peuters en kleuters
JEUGDBOEKEN NR. 8, OKTOBER 2023
Max Velthuijs: Is het leven niet prachtig!
door Jen de Groeve
3+ - Wie kent nu
Kikker niet, Kikker met grote K, die op avontuur gaat, te land, te water en ook altijd in het leven. En waar hij
ook naar op zoek is, tot slot komt hij bij zichzelf uit, bij zijn mogelijkheden
en beperkingen, zijn eigen persoonlijkheid, die hem maakt tot wat hij is.
Kikker is een icoon in de kinderliteratuur, zijn maker is Max Velthuijs (1923-2005).
Dit jaar is het dus honderd jaar geleden dat Max Velthuijs geboren werd en voor
die gelegenheid heeft Velthuijs’ uitgever Is het leven niet prachtig! Op
de markt gebracht. Vooraan op de cover omhelzen de dikke vrienden Kikker en
Eend elkaar, daarachter zie je Klein-Mannetje, de jager, de dienaar van de
koning, Olifant, de jongen en zijn vlieger.
Een deel van deze personages heeft
Max Velthuijs gecreëerd in de jaren die aan de Kikker-boeken voorafgingen (‘De
jongen en de vlieger’ (1979), ‘De jager en de haas’ (ca. 1984), ‘De koning en
de windmolens’ (ca. 1975) en ‘Klein-Mannetje helpt een vriend’ (1986). De kikker
uit de Klein-Mannetjes-verhalen krijgt in 1989 een grote K (‘Kikker is
verliefd’) en zal de hoofdrol gaan spelen in een fantastisch succesverhaal. In
1996/1998 verschenen nog ‘De trouwe dienaar’, een opdracht van het Museum voor
Communicatie en in 1997 ‘Olifant en de tijdmachine’, in opdracht van CPNB. De
bundel sluit af met ‘Kikker in de kou’ (1993).
De verhalen staan min of meer chronologisch
gerangschikt en worden voorafgegaan door een smaakmakend, informatief stukje
over het ontstaan, wat toelaat om de evolutie in tekenstijl en verhaalfilosofie
mooi te volgen. Zo valt meteen een belangrijk keerpunt in de tekeningen op
vanaf Klein-Mannetje. Geen bladvullende prenten meer met zware lijnen en
aangezette kleuren zoals in de drie voorafgaande verhalen. Hier worden de
prenten lichter, de omgeving wordt minder uitgewerkt, wat het accent sterker op
de individuele personages legt. Ook is dit de start van de hem zo kenmerkende
tafereeltjes in kadertjes, waarin hij telkens de essentie van een situatie of
gevoel vat.
Elk van Velthuijs’ personages gaat op een zoektocht en ze ervaren aan het einde
telkens wat warmte en vriendschap betekenen in het leven. Het zijn kleine
verhaaltjes over herkenbare dingen, die wel vragen oproepen over wezenlijke
dingen, emoties en waarden. Velthuijs brengt een zachtzinnige moraal aan die
uit het leven zelf voortvloeit en die hij presenteert in die vertederende mix
van levenswijsheid en jeugdige argeloosheid.
Hij was al 65 toen in 1989 zijn eerste Kikker-verhaal
verscheen (‘Kikker is verliefd’), maar hij had het, naar eigen zeggen, niet eerder
kunnen maken. Het is wellicht noodzakelijk om geleefd te hebben, wil je in
staat zijn te kunnen onderscheiden wat essentieel is en dan ook het lef te
hebben om te elimineren tot je alleen nog dat overhoudt. Ondanks hun eenvoud en
directe herkenbaarheid zijn Velthuijs' verhalen van meet af aan bijzonder
evocatief. ‘De ziel van de dingen, dat is waar ik naar op zoek ben. Het moet
echt zijn, uit het hart geschreven. En je moet zelf nog een soort kind zijn,
dan hoef je niet op je hurken gaan zitten om een kinderboek te maken. Het
gevoel staat voorop. De verf is alleen maar een hulpmiddel, niks anders.’
Max
Velthuijs: Is het leven niet prachtig!, Leopold, Amsterdam 2023, 205 p. : ill.
ISBN 9789025885144. Distributie Standaard Uitgeverij
deze pagina printen of opslaan