Vanaf twaalf jaar
JEUGDBOEKEN NR. 1, JANUARI 2025
Mats Strandberg, Elin Sandström (ill.): Pestbloemen
door Katrien Maris
12+ - De Zweedse Mats Strandberg schrijft voor kinderen,
jongeren en volwassenen en meestal zijn het horrorverhalen. In zijn
griezelroman Pestbloemen neemt
Strandberg je mee naar Stockholm in 1710. De pest waart rond in de hoofdstad.
Magdalena, vijftien jaar, woont samen met haar vijfjarige zusje Ebba en haar
ouders in de meest welgestelde buurt van Stockholm. Ze waant zich er volkomen
veilig, maar dan wordt haar moeder ziek. Wat volgt is een gruwelijk
ziekteproces dat Magdalena van heel dichtbij meemaakt. Op zekere nacht vraagt
ze wanhopig aan God om haar moeder te laten stoppen met schreeuwen. Wanneer
Magdalena ’s ochtends verneemt dat mama overleden is, wordt ze verteerd door
schuldgevoelens.
Uit veiligheidsoverwegingen stuurt papa zijn beide dochters naar het
platteland, waar de pest nog niet heerst. Daar zullen ze wonen op kasteel
Svartdamm bij tante Katarina, de tweelingzus van mama die een jaar geleden
weduwe werd. Ze is een harde, streng gelovige vrouw die er vanuit een verbeten
haat alles aan doet om het leven van haar nichtjes zo zwaar mogelijk te maken.
Eerst worden ze een poos in quarantaine opgesloten in hun kamer. Na een poosje
mogen de meisjes overdag uit hun gevangenis om mee te werken met de bedienden.
Ze krijgen slecht en weinig te eten en één keer krijgt Magdalena zelfs van de
zweep. Katharina probeert Ebba ook tegen haar op te zetten. Onder de
oppervlakte van Katharina’s grimmige houding laat Strandberg de geheimen
broeien. Zo is er het mysterie rond Axel, de stiefzoon van Katarina. Hij zou
‘ziekelijk’ zijn en mag van zijn stiefmoeder zijn kamer niet verlaten. De meisjes
mogen zelfs niet naar hem vragen.
Strandberg weet perfect hoe hij een huiveringwekkende sfeer
moet creëren. Hij schotelt de lezer zeer expliciete, filmische beelden voor. Zo
vertelt Magdalena over het ziekteproces van mama: ‘Haar blonde haar was donker
van het zweet en plakte op haar loodgrijze huid. Haar droge, gebarsten lippen
waren omhooggekropen over haar tanden zodat ze eruitzag als een wanhopig dier.’
Ze zal nog vaak nachtmerries hebben over ‘dat opgezette, paarse gezicht dat
midden in een schreeuw was verstijfd.’
Het godsbeeld van een
onderdrukkende God die ongenadig streng straft bij ongehoorzaamheid, staat
centraal in het verhaal. We lezen heel wat donderpreken die de duistere sfeer
versterken. Wanneer Magdalena op een nacht uit de gesloten slaapkamer weet te
ontsnappen, ontmoet ze Axel. Er groeit een sterke band tussen de twee, waar
duidelijk een beginnende verliefdheid in doorschemert. We zien Magdalena met de
steun van Axel ook op een mooie manier evolueren. Ondertussen ontwart
Strandberg heel geleidelijk zijn kunstig geconstrueerd kluwen van
familiegeheimen, tot alle puzzelstukjes op hun plaats vallen.
Naar het einde van het verhaal wordt Magdalena ziek.
Strandberg creëert hier een bijna-doodervaring die een visueel indrukwekkende
filmscène zou kunnen opleveren. We lezen hoe Magdalena haar mama ontmoet, helemaal
gezond en badend in het licht. Terwijl het sneeuwt, wandelen ze samen door het
donkere bos .Mooi detail is dat er in het sneeuwtapijt achter hen helemaal geen
voetsporen te zien zijn. Axel staat op een open plek op hen te wachten. Je ziet
het allemaal zo voor je, maar inhoudelijk is deze scène minder sterk. Het is
een plottwist die liefhebbers van dit genre zullen herkennen en zoals verwacht overleeft
Magdalena de ziekte en uiteindelijk neemt papa zijn dochters weer mee naar huis.
Mats
Strandberg, Elin Sandström: Pestbloemen, Blauw Gras, Amsterdam 2024, 216 p. :
ill. ISBN 9789062222704. Vertaling van Pestblommor door Femke Muller. Distributie
L&M Books
deze pagina printen of opslaan