Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 7, MEI 2016

Margaretha van Andel: In transit

door Karen Woets

15+ - Met deze tweede bij Lemniscaat verschenen roman voor jongeren vanaf 15 jaar sluit Van Andel aan bij een trend in de jeugdliteratuur, namelijk die van de dystopische verhalen: verhalen over een toekomst, die, anders dan het geval is bij een utopie, niet paradijselijks heeft, maar iets duisters en bedreigends.

In dit verhaal wordt die toekomst aan de zogenoemde ‘humanen’, wel voorgespiegeld als een ideale toekomst. Ook de jongeren Rheyn en Levya geloven dat ze een mooie toekomst tegemoet gaan. Het is het jaar 2275 en na een periode van bezinning zullen de jongens het voor hen uitgestippelde carrièrepad gaan volgen, inclusief uiterlijke en innerlijke transformatie na een ‘transit’. Hiermee onderscheiden ze zich van de homo sapiens en van een daaraan inferieure soort, namelijk de ‘grauwers’, die meer als apen dan als mensen worden beschouwd door de ‘humanen’. Omdat hun wereld al bestaat uit categorieën humanen, namelijk A tot en met D, en Levya lager ingeschaald is dan Rheyn, is Levya de eerste die aan z’n toekomst gaat twijfelen. De twijfels beginnen te komen nadat de jongens tijdens een illegaal uitstapje in hun periode van bezinning in contact komen met de grauwers Aag en haar grootmoeder Nana, die veel menselijker zijn dan ze dachten. Langzaamaan komen ze er toch allebei achter dat de ‘humanen’ zichzelf als menselijker presenteren, terwijl ze dat juist niet zijn; het ontbreekt hen fundamenteel aan gevoelens van liefde en mededogen en, als ze hier wel in beperkte mate over beschikken, aan de mogelijkheid om die te uiten.

Van Andel vertelt het verhaal afwisselend vanuit Levya en vanuit Aag, met een kleinere rol voor Rheyn. De delen die vanuit Aag zijn verteld zijn mijns inziens het spannendst verteld en boeiden me het meest. Dat is niet vreemd, want vanuit haar echt menselijke perspectief komt de hardvochtigheid van de ‘humanen’ in hun technocratische wereld het duidelijkst in beeld. Wat het verhaal soms lastig maakt om te volgen, zijn de stukken waarin Levya of Rheyn ineens kennis blijken te hebben van zaken waarover niet door henzelf al eerder is verteld. Verder moet je er als lezer goed bij blijven om te volgen waar de verhaalfiguren zich bevinden en waar ze naartoe gaan. Hoewel thema’s als menselijkheid, en ook waarheid en individualiteit, in dit verhaal geprojecteerd zijn in de toekomst, zijn het tevens thema’s van alle tijden.

Rotterdam : Lemniscaat 2016, 344 p. ISBN 9789047707875 

deze pagina printen of opslaan