Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 4, APRIL 2019

Dimitri Leue, Vanessa Verstappen (ill.): Wolinoti, het houten kind

door Jan Van Coillie

Wolinoti, het houten kind is gebaseerd op de gelijknamige theatervoorstelling, gemaakt in samenwerking met De Singel en Sabam for culture. Het luisterverhaal en de muziek van Robert Schumann, gespeeld door Kiyotaka Izumu, kun je beluisteren via een QR-code die je kunt scannen vooraan in het boek.
 
Het verhaal gaat terug op een Slovaaks sprookje over een houthakker en zijn stadsbruid, die voor hem verhuisde naar het bos. Hun aanvankelijke geluk komt onder druk als ze kinderloos blijven. Maar dan vindt de houthakker in een oude notelaar een houten kind dat spreekt en danst. Hoewel het kind hem waarschuwt, brengt de man het meteen naar zijn vrouw. Daar blijkt het opnieuw een levenloos ding geworden. De spanning loopt op en de vrouw keert terug naar de stad. Het zou geen sprookje zijn als het niet toch goed zou aflopen, al is het een slot met een donker randje.

Dit verhaal heeft zonder twijfel een sterke dramatiek, die Dimitri Leue goed heeft weten te bewaren. Je voelt de spanning tussen het koppel oplopen, je leeft mee met de houten pop én met de man en de vrouw. Leue koos ervoor het verhaal te bewerken op rijm. Het is knap dat je die rijmen bij het begin nauwelijks opmerkt. Ze zijn onopvallend in het verhaal verweven en bovendien word je meegesleept door het ritme en wordt je aandacht vooral getrokken door herhalingen en woordspel. De herhaling in de eerste zinnen sluit aan bij de Slovaakse sprookjestraditie:
 
‘Er was eens in een Saksisch bos een Saksische boshut.
Met een Saksisch dak door Saksische takken onderstut.’
 
Even verder doen de compacte taal en opmerkelijke uitspraken je herlezen. De houthakker trouwde ‘met een vrouw uit/ de duizend, maar ook uit de stad’ en ‘Verhalen zijn raar! Omdat alles kan. Hij hield ervan./ Zij hield van dingen verzinnen, maar nog meer van haar man.’
 
De keuze voor de berijmde versvorm blijkt echter hachelijk. Sterke regels en knappe vondsten wisselen af met houterige, kreupele zinnen, ontsierd door rijmdwang. Gevoelens komen daardoor onecht over en dialogen klinken onnatuurlijk:  
 
‘”Dan had ik het gevoel dat we samen iets opbouwden,
mijn man en ik; Maar nu is er niets dan leegte. Ik ben
zo alleen. Het went, zegt men. Maar ikzelf zeg tegen men,
neen, het went niet. Alleen zijn is voor mij de hel. Ik wil
hier weg. Ik wil snel terug naar de stad,” fluisterde ze stil.’  
 
Of nog:
 
‘Dat ze getrouwd was met mijn pa, was voor hem geen bezwaar.
Hij was stapel op mijn moeder, vond haar onweerstaanbaar.
Hij wou haar ontvoeren, hij wou haar hebben. Hij wou haar.
Mijn ouders gingen niet akkoord, zij hielden van elkaar.’  
 
Een goede voorlezer of acteur kan die storende passages wellicht gladstrijken, maar het blijft de vraag of het sprookje niet sterker tot zijn recht zou gekomen zijn zonder dit rijmkorset.  
 
Zonder meer indrukwekkend zijn de houtsneden van Vanessa Verstappen. Ze passen perfect bij dit verhaal over een houthakker en zijn vrouw. Het is heel bijzonder hoeveel tederheid ze in haar prenten kan oproepen: de houthakker met zijn hoofd op de schoot van zijn vrouw die verhalen voorleest of de vrouw met het houten kind als een middeleeuwse madonna. Verstappen prikkelt ook de verbeelding van haar kijkers. De voorwerpen die het verliefde koppel omringen, moet je zelf met elkaar in verband brengen. En boven de lezende vrouw kun je allerlei figuren uit sprookjes en klassiekers herkennen.
 
De combinatie van fascinerende prenten en een klankrijk sprookje vol intense gevoelens maakt van Wolinoti toch een bijzonder boek.
 
Dimitri Leue, Vanessa Verstappen: Wolinoti, het houten kind, Davidsfonds/Infodok, Leuven 2019, 40 p. : ill. ISBN 9789059089525. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan