Vanaf twaalf jaar

JEUGDBOEKEN NR. 1, JANUARI 2020

Dolf Verroen, Charlotte Dematons (ill.): Niemand ziet het

door Jen de Groeve

12+ - Het is 1947, Victor zit in de zevende klas. De kinderen moeten een extra jaartje schoollopen, nu de oorlog voorbij is. Meester Maas weet niet goed weet wat hij met de jongens aan moet. Victors vader wil graag dat zijn zoon naar het gymnasium gaat. Hij kan goed leren, jawel, ‘maar hij moet het ook willen’, zegt de meester. ‘Hij zit de hele dag te dromen en als hij niet droomt, zit-ie te kletsen.’ ‘Probeer het, Victor’, zegt vader, die zelf na de lagere school moest gaan werken. Hij zou een ‘geleerde’ in de familie geweldig vinden.

‘Maar ik was homo.
Wat moet je dan?’
 
Victor loopt zichzelf in de ruiten van etalages te bekijken, want hij vreest dat iedereen het aan hem kan zien. En als tante Marijke maar weer eens vraagt of hij nog altijd geen meisje heeft, wordt hij nijdig. Zijn familie heeft het goed voor met hem, Victor weet dat, maar het zweet breekt hem soms toch uit:
 
‘Gymnasium.
Meisje.
Homo.’
 
Dolf Verroen geeft met weinig woorden, sober en subtiel overtuigend stem aan een vertwijfelde dertienjarige jongen. Precies in die eerste naoorlogse jaren, waarin alles net weer aarzelend zijn normale gang begint te vinden en nieuwe mogelijkheden zich aandienen, wordt er heel wat van hem verwacht. Maar kijk eens hoe hij helemaal niet in het plaatje past: een rare jongen met een stom brilletje, die niet als de andere jongens loopt, die homo is – hoewel hij daar angstvallig over zwijgt. Als hij ten slotte zijn geheim toch uitschreeuwt tegen zijn ouders, besluit zijn moeder na haar aanvankelijke ontsteltenis:
 
‘Zo erg is het misschien niet, […] Niemand ziet het tenslotte.’  
 
Daar moet Victor dan maar mee verder. Op de slotpagina staan ze onhandig bij elkaar, ouders en zoon, de situatie geladen met botsende emoties. De toekomst ligt onzeker en beangstigend voor hem, maar, besluit Victor terwijl zijn vader hem tegen zich aantrekt: ‘voorlopig viel er niets te vrezen’.
 
Niemand ziet het is een fijngevoelig en intiem boek. De druk die Victors homoseksualiteit voor hem meebrengt, is permanent voelbaar, maar Verroen legt er nergens nadrukkelijk de klemtoon op. Onomwonden en stellig wordt van de eerste regel af vastgesteld dat Victor homo is, maar seksuele identiteit wordt thematisch niet extra in de verf gezet. Zijn weifelen tussen weerstand bieden aan zijn gevoelens en nageven uit zich terloops in dagelijkse gebeurtenissen. Hij is gewoon een onzekere, schuchtere jongen die met zijn identiteit worstelt.
 
Verroen tekent in meer dan veertig korte hoofdstukjes trefzeker een gediversifieerd tijdsbeeld uit, hoewel de korte stukjes en de veelheid aan verhaallijntjes ook wat te schetsmatig aandoen. De dood van een meisje uit de klas, moeders ambities in het amateurtoneel, de scheiding van oom en tante… Het zijn impressies die wel bijdragen aan het tijdsbeeld, maar te los en doelloos zijn om het verhaal de nodige structuur te geven.
 
Dolf Verroen, Charlotte Dematons: Niemand ziet het, Leopold, Amsterdam 2019, 107 p. : ill. ISBN 9789025878238. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan