Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 6, JUNI 2020

Annelies Verbeke: Patrick

door Robin van Elk

8+ - Annelies Verbeke kennen we in de eerste plaats als schrijver van romans, scenario’s en toneelstukken en onlangs debuteerde ze als kinderboekenauteur. In het kader van de Maand van de Filosofie schreef ze Patrick, een filosofieboek over vriendschap, fantasie en waarheid.          
In Patrick ontmoeten Mauro en zijn grote zus Mira Katinka, die bij haar opa logeert en graag met de buurkinderen wil spelen. Mira heeft geen behoefte aan een nieuwe vriendin, zo schrijft ze in haar dagboek. Het liefst wil ze haar beste vriendin terug, maar die is verhuisd naar Mali en ontvangt haar brieven niet. Mauro wil Katinka wel graag leren kennen, al helemaal als ze zegt dat ze een aap heeft. Als blijkt dat de aap verzonnen is, zijn beide kinderen teleurgesteld. Waarom zou iemand liegen over zoiets? De waarheid komt vroeg of laat toch uit? Voor Katinka blijkt dat niet zo vanzelfsprekend. Ze liegt niet opzettelijk, maar haar fantasie neemt vaak een loopje met haar.  
 
Verbeke wisselt dagboekteksten van Mira af met hoofdstukken verteld vanuit de derde persoon en sluit af met een verontschuldigende brief van Katinka. Daar is duidelijk over nagedacht. De intieme sfeer en persoonlijke toon van Mira’s dagboek laat lezers gemakkelijker met haar identificeren. Daarnaast zorgt de aap voor de nodige spanning in het verhaal. Door die combinatie slaagt Verbeke erin om kinderen te betrekken, wat nodig is om ze te laten filosoferen. Ze blijft dicht bij de verbeelding van kinderen, hoewel het vertelde niet altijd bij de verteller past. Volwassen reflecties verraden dan een duale vertelstem, zoals bij uitspraken als: ‘Dan kan ik niet voor de gevolgen instaan’ en ‘Zo is het leven’. Daardoor word je als lezer - wat mij betreft onnodig - uit het verhaal gehaald. Op de meeste momenten weet Verbeke juist met prachtige zinnen de belevingswereld van kinderen te vatten, zoals in de brief van Katinka:  
 
‘In ieder geval zijn herinneringen niet niets. En wat niet niets is, is iets, en bestaat dus eigenlijk toch. Het gekke is dat ik nu ook herinneringen heb aan Patrick. Je kunt dus herinneringen hebben aan iemand die je hebt verzonnen. Dus op een bepaalde manier bestaat Patrick wel. Voor mij tenminste.’
 
De illustraties van Charles Michels voegen telkens nog iets toe aan de toch al beeldende zinnen van Verbeke. Michels weet namelijk met weinig detail heel goed de juiste emoties en de thematiek te vatten. Eén tekening in het bijzonder valt hierbij op. Hierin rennen de drie kinderen over straat op zoek naar Patrick. In denkballonnen boven elk hoofd zien we een aap, maar elke aap ziet er anders uit. De kracht van verbeelding is hier in één oogopslag te zien; iedereen verbeeldt zich dingen net iets anders, maar dat maakt het een of het ander niet minder ‘waar’. Met de vragen achterin het boek nodigt Verbeke haar lezers uit tot verdere reflectie.  
 
Annelies Verbeke: Patrick, Querido, Amsterdam 2020, 84 p. : ill. ISBN 9789045124490. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan