Vanaf twaalf jaar

JEUGDBOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2020

Rebecca McLauchlin: De naamloze koningin

door Henk van Viegen

12+ - De stadsstaat Seriden is een echte klassenmaatschappij. Je hebt de Edelen, daaronder de Wettigen en onderaan bungelen de Naamlozen. Je herkent ze aan hun kleding. De koning creëert vlak voor zijn dood dus een enorm probleem als hij zijn magie en kroontatoeage doorgeeft aan een Naamloze adolescent. Ze leeft op straat, van diefstal, en ze gebruikt de naam Coin. Ze is een eenling, net losgekomen van bendeleider Marcher. De enige voor wie ze een diepe genegenheid ontwikkeld heeft, is Hat, een meisje dat de kneepjes van het dievenvak aan het leren is. Aanvankelijk is Coin in paniek, maar daarna besluit ze te gaan onderzoeken waarom de koning haar gekozen heeft, mede omdat ze wil weten waarom er de laatste tijd zoveel Naamlozen spoorloos verdwijnen.
  
De Edelraad (hoge orgaan van de Edelen), die haar tandenknarsend binnenhaalt, heeft vooral de neiging haar snel te executeren, maar doet het toch enigszins volgens de regels. Uiteindelijk zal Coin zich in de zogenaamde Slag om de Troon moeten bewijzen. Het ziet ernaar uit dat er straks een heleboel tegenstanders zullen zijn, met als belangrijkste legerleidster Belrose. Gek genoeg prijkt de naam van de gedoodverfde opvolger, en dus ogenschijnlijk een tegenstrever, prinses Esther, niet op de lijst…
 
Rebecca McLaughlin, die met dit boek debuteert, groeide, moeizaam, op in de lagere middenklasse, maar ging naar een particuliere school. Om de klassenkloof voor zichzelf helder te krijgen, koos ze voor fantasy (deze expressieve literatuuropvatting kun je vaak ook aanwijzen in fanfiction). De keuze voor dat genre betekent voor de lezer dus, in dit geval, het simpelweg volgen van het gegoochel met echt/onecht, onzichtbaar worden, aura’s lezen, het verleden en de emoties van de tegenstander oppikken of die in verwarring brengen met hallucinaties.  
 
De auteur doet niet heel erg haar best een en ander voor je te verhelderen, ook niet op het punt van de stad en de tijd waarin het verhaal speelt. Je moet maar gewoon accepteren dat er andere stadsstaten zijn, die soms vijanden zijn, maar nu even niet. De tijd is het wat vage late-middeleeuwenachtige, met bijvoorbeeld een executie door middel van een galg op de markt, en geweren maar ook zwaarden. Het kan zijn dat fantasylezers die zo’n rijk graag willen leren kennen, op dit punt daardoor afhaken. Het belangrijkste minpunt lijkt hier een ogenschijnlijke tegenstrijdigheid. De magie en de kroontatoeage kunnen alleen overgedragen worden op iemand met een naam, Coin is dus eigenlijk geen Naamloze. McLaughlin komt, helemaal in het slot, met een iets te gemakkelijke, maar ook wel weer leuk laconieke oplossing hiervoor.
 
Het verhaal volgt verder de geëigende paden. Je hebt de sympathieke, heldhaftige, rebelse  hoofdpersoon, met goed navolgbare twijfel en nobele doelen. Er zijn de helpers, bij de Naamlozen, de Wettigen (haar persoonlijke luitenant) en zelfs bij de Edelen. En de volbloedschurken. Weinig nuance hier. De opperschurk wil met geweld de heerschappij bemachtigen en zal in een van-vrouw-tot-vrouwgevecht verslagen worden. De enge achtervolgingen zullen bekend voorkomen (rioolgangen, bij voorbeeld). De onderdrukten krijgen weer hoop. Ook bij het afkomstmotief van Coin word je niet getrakteerd op originaliteit. Het straatarme meisje is eigenlijk….inderdaad. Weer wel origineel is, dat er geen liefdeslijn in het verhaal zit.
 
Oftewel: als er een kracht gevonden moet worden van dit verhaal, dan ligt die ergens anders. Namelijk op de waarde van vriendschap, de emotionele groei van het hoofdpersonage (van ogenschijnlijk kil naar hartelijk) en, lekker Amerikaans: als je maar wilt, dan kun je je doel bereiken. Dit laatste wordt uitgewerkt in het interessante personage Hat. Het kost ook weinig moeite het verhaal te vertalen naar onder andere de Amerikaanse realiteit, met de enorme economische verschillen, vul in: de elite, de middenklasse en de havenots.
 
De slothoofdstukken lezen minder lekker dan die van de rest. Dat ligt waarschijnlijk aan de opsommerige hoeveelheid actie, die een wat vlakkere taal/stijl met zich meebrengt. De redacteur had verder minstens zes keer het bijzonder vreemde woord ‘vervroten’ (lievelingswoordje van vertaalster Sandra Hessels, in de kennelijke betekenis van ‘ontaarde, verrotte, notoire’: vervroten schoft!) moeten schrappen. Het is, ten slotte, niet duidelijk waarom Hessels, het ‘rebel by choice’ uit de ondertitel vertaalde met ‘door de straat gevormd’. Het geslaagde Nederlandse omslag van Caren Limpens laat dat rebelse juist zo mooi zien…
 
Rebecca McLauchlin: De naamloze koningin. Door het lot gekozen. Door de straat gevormd,  Volt, Amsterdam 2020, 318 p. Vertaling van The Nameless Queen. Crowned by Chance. Rebel by Choice door Sandra Hessels. ISBN 9789021404233. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan