Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 8, OKTOBER 2022

Equipo Plantel, Mikel Casal (ill.): Dit is een dictatuur

door Jen de Groeve

9+ - Dit is een dictatuur verscheen oorspronkelijk in 1977 en met het duidelijke doel kinderen te laten begrijpen wat het begrip inhoudt en welke impact een dictatoriaal bestel op mensen heeft. De Spaanse schrijver Equino Platel heeft de Franco-dictatuur meegemaakt (1939-1975), hij wéét dus waarover hij het heeft. En omdat er vandaag meer dictaturen op de wereld zijn dan 45 jaar geleden – met Vladimir Poetins moordend regime akelig dichtbij – werd het boek nu opnieuw uitgegeven met nieuwe illustraties van Mikel Casal. Hij was nog een kind toe Franco regeerde, maar herinnert zich wel nog de triestheid van die tijd.  

‘Een dictatuur is als een dictee:
Een meneer zegt wat er gedaan moet worden
en de anderen doen het.
Gewoon daarom.’
 
Een dictee, dat klinkt nog niet erg bedreigend, maar de auteur gaat verder: iedereen gehoorzaamt de dictator uit angst, wie dat niet doet wordt gestraft, zelf nadenken is verboden, de dictator is baas van alles en iedereen… En ook de zaken die er op het eerste gezicht nog niet zo kwaad uitzien, hebben een keerzijde: de dictator kan bijvoorbeeld gul zijn – maar alleen voor zijn medestanders --, alles is rustig in het land – omdat de mensen bang zijn --, alles, ook de mensen, zijn zijn eigendom, de dictator geeft feesten, maar de mensen zijn ‘angstig, arm en uitgebuit.’ Zo brengt Platel ook minder zichtbare, of voor de hand liggende zaken over dictaturen onder de aandacht.
 
‘Ze komen erachter dat de werkelijkheid
heel goed is voor een enkeling
heel onrechtvaardig voor allen
en heel wreed voor sommigen.’
 
Waar de tekst soms op de vlakte blijft, zoals bijvoorbeeld in ‘En het ergste is dat dictaturen bijna altijd jaren, heel veel jaren duren’, tekent Casal expliciet wat dat inhoudt: de dictator tuiniert op een veld vol doodshoofden, een begunstigde wentelt zich in de bankbiljetten terwijl een schrale moeder met kinderen in een afvalcontainer scharrelt. Twee ogen die oplichten uit het donker achter tralies, bange ogen achter vensters van gesloten huizen… Casal windt er geen doekjes om.
 
Het is een moeilijk onderwerp om met voldoende diepgang en nuance te brengen voor kinderen, maar tekst en prenten werken prima samen. Ook is het lastig om vast te stellen voor welke leeftijd het boek dienst zal doen. Het is in een vrij grote letter gezet, de teksten zijn kort, de illustraties veelvuldig. Daar staat tegenover dat de tekst soms vrij moeilijk is, vooral in het stukje achtergrondinformatie achterin. Dit is geloof ik een boek dat vooral in een schoolcontext zijn nut kan bewijzen.
 
Equipo Plantel, Mikel Casal: Dit is een dictatuur, Boycott, Amsterdam 2022, 44 p. : ill. ISBN 9789492986474. Vertaling van Así es la dictadura door Helena Overkleeft

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri