Vanaf negen jaar
JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2022
Daan Remmerts de Vries: Achter de bomen stond een leeuw
door Martina van der Logt
Schijn bedriegt
9+ - Daan Remmerts de Vries,
winnaar van de Theo Thijssenprijs in 2021, heeft een prachtig oeuvre van
jeugdboeken in alle soorten en maten en voor alle leeftijden geschreven. Met
het boek Achter de bomen stond een leeuw,
een boek vol met persoonlijke reisverhalen, blijft Remmerts de Vries de lezer
nog altijd prikkelen en verrassen.
In eerste instantie is het boek niet heel opvallend om te
zien. Met een wat ouderwets ogende foto op de bruin-gele kaft, omrand met
blauwe barok-achtige bloemlijsten, is het niet een boek dat de gemiddelde jonge
lezer op het eerste gezicht zal aanspreken. Sterker nog, dit boek heeft grote
potentie om, zoals het een bundel persoonlijke reisverslagen betaamt, ergens
onderin de kast te liggen verstoffen. Mocht een jonge lezer deze bundel vinden
en het boek openslaan, dan zal ook de binnenkant van het boek er niet direct
uitspringen. Oude foto’s zijn onhandig op de bladzijdes gepositioneerd. De
achtergronden lijken wel sjablonen van fotoboek-software en de reisverslagen
zelf zijn lappen tekst, geschreven in Times New Roman.
Het lijkt in zijn geheel een
persoonlijk reisverslagen-fotoboek dat door zomaar iemand zelf is gemaakt en
daar in die kast is gezet, gecamoufleerd, tussen de schreeuwerige,
humoristische of gestileerde jeugdboeken. Maar schijn bedriegt. Het is een boek
bedoeld voor de echte dierenfanaat die, zoals we in het boek lezen, gewend is
verder te kijken dan zijn neus lang is en weet dat er ‘achter de dingen een
leven te vinden is’. De dierenfanaat zal, zo stel ik mij voor, het boek vinden
en mee naar huis nemen. In zijn met dierenposters behangen kamer zal hij de
verslagen met oplopende hartslag lezen, hij zal zich wanen in India tussen de
leeuwen, langoesten, sambars en tijgers. Ja, dit ís een persoonlijk
reisverslagen-fotoboek. Maar het is niet door zomaar iemand gemaakt en het zijn
zeker niet zomaar wat reisverslagen. De vorm van het boek ademt wat Remmerts de
Vries in de verhalen uitdraagt: kijk verder en dieper dan het oppervlakkige
bekende en volg niet altijd de gebaande paden.
Met twaalf prachtige,
meeslepende, humoristische en vooral boeiende observaties neemt Remmerts de
Vries ons mee in een reis door niet alleen de wereld, maar ook door zijn
persoonlijke leven als dierenliefhebber. De niet-chronologische verhalen
vertellen het verhaal van een jongen en man, die als zonderling en met
fanatische trekken steeds weer op safari gaat, op zoek naar dat ene dier en
hopend op die ene foto. Met een onverzadigbare nieuwsgierigheid speurt hij naar
allerhande dieren, van vogels en tijgers tot aan mythologische wezens. We leren
Remmerts de Vries in zijn persoonlijke verslagen kennen als een jongen die de
dieren als soort meer liefheeft dan de mens. Op een schertsende manier zet hij
de gedragingen van mensen in zijn omgeving uiteen. Waar de dieren in het boek
met verwondering en bewondering omschreven worden, zijn de mensen in de
reisverslagen de antagonisten of komische noot. Het zijn in het beste geval de
bijpersonen, want de hoofdrollen zijn de dieren en Remmerts de Vries zelf
toebedeeld.
Remmerts
de Vries vertelt met droge humor, zeer beeldend en op sommige momenten met een
stuurse ondertoon over zijn belevingen. Ook geeft hij de jonge lezer die zich
kan identificeren met de zonderlinge fanatiekeling hoop, door met relativering
en een verfrissende dosis zelfspot terug te blikken op de wringende momenten in
zijn verleden.
Ieder verhaal is op zichzelf een pareltje. We lezen hoe hij oog in oog kwam te
staan met een Aziatische leeuw, hoe hij op een klif hangt met zijn moeder op
leeftijd om een foto te maken van Albert de Albatros en hoe hij door een lege
dierentuin in Parijs wandelt en daar eigenlijk heel gelukkig van wordt.
Remmerts de Vries schuwt het niet om de lezer te prikkelen met zijn soms erg
filosofische gedachtegangen over de verhouding tussen mens en dier. Ook geeft
hij de lezer een paar keer duidelijk de boodschap mee dat dieren thuishoren in
de natuur, in een groot leefgebied en dat wij mensen daar vooral niets mee te
maken hebben. Kijken en vooral met rust laten. Toch voelt het op geen enkel
moment als een moraliserend boek. De boodschap is veeleer vanzelfsprekend, we worden
immers deelgenoot gemaakt van de binnenwereld van het jongetje dat gek is op
vogels en niet zozeer op mensen. We kijken door de ogen van de man die probeert
in stilte een tijger te spotten terwijl zijn gids onophoudelijk blijft praten.
Achter de bomen stond een leeuw wakkert
de nieuwsgierigheid aan. Steeds weer, als je je voorneemt om te gaan googlen
over welke dieren Remmerts de Vries het nu heeft, sust hij tijdelijk die
nieuwsgierigheid met precies de juiste foto’s uit zijn persoonlijk archief.
Meteen het bewijs dat zijn verhalen echt zijn. Als de dieren niet op de foto’s
staan, worden ze wel omschreven, maar evengoed zetten de verslagen de lezer aan
om te gaan bladeren in natuurboeken en encyclopedieën om te uit te vinden hoe
een lippenbeer of nijlgau nu eigenlijk eruitziet. Voor uw informatie: het zijn
een langharige bruine beer met een pruillip en een grote antilope. Eerlijkheid
gebiedt mij te zeggen dat ik dit boek vanwege het uiterlijk en de vorm in
eerste instantie met de nodige tegenzin op heb gepakt. Na de eerste regels las
ik echter blij verrast verder. Met plezier, ontroering en de nodige lachsalvo’s
zag mijn gezin mij achter de ietwat misleidende omslag verscholen. Inmiddels
heb ik het boek moeten afstaan aan mijn dochter, een zonderlinge
excentriekeling, die niet vaak de gebaande paden kiest, een onverzadigbare nieuwsgierigheid
bezit en altijd probeert uit te vinden wat er zich eigenlijk achter het
zichtbare bevindt. Het boek is op de juiste plek aanbeland.
Achter de bomen stond een leeuw verdient een ereplekje ergens
stoffig onderin een boekenkast, waar het keer op keer gevonden kan worden door
kinderen en volwassenen die door de bomen heen nog altijd het bos en zelfs een
leeuw kunnen vinden.
Daan Remmerts de Vries: Achter de bomen stond een leeuw, Querido,
Amsterdam 2022,240 p. : ill. ISBN 9789045127880. Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan