Peuters en kleuters
JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2022
Marc ter Horst, Yoko Heiligers (ill.): Scheten uit de schoorsteen. Het kleine verhaal van klimaatverandering
door Jen de Groeve
3+ - Klimaatverandering uitleggen aan kleuters, ga er
maar aan staan. Marc ter Horst slaat allicht de goede toon aan met zijn Scheten
uit de schoorsteen. Een verhaal over scheten mag voor volwassenen misschien
wat te boertig zijn, maar we weten dat jonge kinderen dat doorgaans best wel om
te lachen vinden. De interesse zal dus snel gewekt zijn. En Ter Horst pakt het
wel luchtig aan, maar hij weet ook de ernst van het probleem te vatten. Van bij
de eerste zin al: ‘Sommige dingen kun je zien / en sommige dingen kun je niet
zien.’ Een probleem dat je niet kunt zien, dat is oppassen geblazen.
Er zijn de voor het
klimaat kwalijke scheten van de koe, maar uit de uitlaat van de auto komen ook
scheten én uit de schoorsteen van fabrieken. Soms zie je een rookpluim, soms
zie je niets. En al die scheten gaan de lucht in, waar ze een deken vormen, waaronder
het almaar warmer wordt. Gevolg? Het weer gaat gekke dingen doen – het is óf te
warm óf te nat --, het poolijs smelt en de ijsbeer komt in de problemen, het
water in de zeeën stijgt en op sommige plekken verdwijnt er land.
Er is echter hoop,
want we doen er iets aan. Kijk maar naar al die windmolens die stroom maken, de
auto’s die rijden zonder uitlaat (‘De enige scheetjes komen van de chauffeur’
-- of dat ook schadelijk is voor het klimaat, daar heeft de auteur het niet
over), de worstjes zonder vlees. Met dat laatste koppelt Ter Horst het
klimaatprobleem aan dierenwelzijn: er hoeven geen dieren dood te gaan opdat wij
worstjes kunnen eten. Er is dus hoop, maar de weg is lang en het vraagt inzet van
zeer veel mensen, en dan nog duurt het ‘jaren en jaren en jaren’.
Achterin worden de
issues kort en efficiënt van nog wat meer uitleg voorzien. Hoe vallen de
extreme hitte en regenval bijvoorbeeld te rijmen? Waarom help minder vlees en
kaas eten tegen klimaatverandering? Waarom zijn precies de scheten van de koe
zo schadelijk?
Yoko Heiligers maakte heldere illustraties die het klimaatverhaal visualiseren.
Het stijgende zeeniveau slokt stranden op, in de ‘deken van scheten’ die mensen
trachten op te rollen als een tapijt zitten schimmen van auto’s, fabrieken en
vee verscholen. De ijsbeer op een ijsschotsje op de cover, die in gevaar is
door de opwarming van de aarde, lijkt te zeggen dat het klimaatverhaal
gedifferentieerd en complex is, want ook hij laat een scheetje ontsnappen. De
paraplu’s waaronder we schuilen voor de overvloedige regen of hitte komen uit
een fabriek met smokende schoorsteen, worden in een vrachtwagen geladen die
vervolgens wolkend op weg gaat… Het zijn mooie, serene beelden, die heel wat
aan de tekst toevoegen en die meer prijsgeven naarmate je langer kijkt. De
slotprent, waarop een zeehond die knipoogt naar een vriendelijk kijkende
ijsbeer is een wat al te harmonieus slotakkoord bij dit hoopvolle verhaal.
Marc ter
Horst, Yoko Heiligers: Scheten uit de schoorsteen. Het kleine verhaal van
klimaatverandering, Gottmer, Haarlem 2022, 28 p. : ill. ISBN 9789025776497.
Distributie L&M Books
deze pagina printen of opslaan