Sterkteleer

Lans Stroeve laat liefhebbers van haar poëzie steevast lang wachten op nieuw werk, maar dat geduld resulteert telkens weer in gerijpte, indringende gedichten. Dat is opnieuw het geval met Sterkteleer. In deze bundel vertrekt Stroeve van een autobiografisch gegeven: een levensbedreigende ziekte, de medische onderzoekingen en een moeilijke operatie, het trage herstel. Dat feit vormt, hoe traumatisch het ook op een persoonlijk niveau mag zijn, echter niet de aanleiding voor navelstaarderij of emotionele uitlaatkleppen. Integendeel, de dichteres ziet er een soort van beeld in voor de algemene menselijke kwetsbaarheid, voor de vaststelling dat het menselijk bestaan onderhevig is aan toevalligheden en bijzonder broos is.  

In deze bundel neemt Stroeve haar toevlucht tot de terminologie en de inzichten uit de sterkteleer, een discipline in de natuurkunde die onderzoekt hoe materialen zich gedragen bij toenemende spanning en druk. Daardoor herleidt ze ook het menselijke lichaam tot een soort van materiële status, wat een soort van tegengewicht vormt voor de gedachte dat mensen superieure wezens zouden zijn. Die objectiverende blik is ook dominant in de wetenschap; de tweede afdeling roept de medische wereld op die zich beroept op technieken en inzichten van het klinische onderzoek maar het net daarom moeilijk heeft in de patiënt ook een menselijk individu te onderkennen. Het is een soms ronduit bizarre ervaring om in dat universum te moeten functioneren.
 
Stroeve weet die ervaringen als dichter overtuigend vorm te geven, maar tegelijk is zij zich bij uitstek bewust van de paradoxale situatie van mensen. Tegenover dat geloof in de wetenschap staat immers de wereld van het bewustzijn en de interpretatie die allesbehalve samenvalt met de mechanische wetmatigheden. Daarenboven is de wereld van de literatuur er een van de verbeelding en de droom. Het wetenschappelijke, haast onmenselijke idioom van de medische wereld wordt gecounterd door een rijk gamma aan beelden en surreële motieven. Zo wordt het ik als het ware van binnenuit bedreigd door angsten en demonen die gepersonifieerd worden en verwijzen naar de onderwereld en de godsdienst. Poëzie wordt een strategie om anders te gaan kijken, om oog te krijgen voor wat zich in de wereld rondom aandient, om zintuiglijke prikkels intenser te ervaren.
 
Stroeve schrijft een vers dat toegankelijk is maar toch zijn mysterieuze trekken behoudt. Op die manier schept ze niet alleen een intrigerend universum van beelden en motieven maar weet ze bij de lezer ook sterke emoties los te maken, van innige empathie tot beangstigende vervreemding. Dat hier een dichter aan het woord is die essentiële ervaringen wil overbrengen, is een extra verdienste. Dit is een bundel die veel aandacht en belangstelling verdient.  
 
Lans Stroeve: Sterkteleer, De Arbeiderspers, Amsterdam 2024, 62 p. : ill. ISBN 9789029552134. Distributie L&M Books

© 2024 | MappaLibri