De kuil

Met De kuil presenteert Atlas/Contact het tweede werk van de Japanse Hiroko Oyamada. Ze volgde een opleiding Japanse literatuur, maar ging daarna aan de slag bij een autoconstructeur. In haar vrije tijd begon ze te schrijven. Na wat professionele omzwervingen werkte ze nog halftijds als redacteur voor een tijdschrift. Eenmaal haar boeken succes begonnen te krijgen, legde ze zich voltijds toe op haar auteurscarrière. Een goede keuze, gezien ze als schrijfster in de tijd tussen De fabriek en De kuil enorm groeide. De Nederlandstalige vertaling van De fabriek verscheen exact een jaar geleden. Hoewel uit dat werk een eigen stijl sprak en de (internationale) verkopen gunstig waren, kon het boek, literair gezien, niet helemaal overtuigen. Het vlotte verhaal en de originele elementen niet te na gesproken, kwam De fabriek uiteindelijk visie te kort. Maar die kritiek heeft ze met het zopas vertaalde De kuil helemaal gepareerd, want dit werk is een stuk beter dan haar debuutroman. In thuisland Japan kreeg ze trouwens voor De kuil de Akutagawaprijs.
 
De kuil vertelt over de relatief jonge Asahi die naar het platteland verhuist omdat de werkgever van haar echtgenoot hem overplaatst naar een kantoor, ver weg van de stad. Asahi beslist haar eigen werk – waar ze al niet bepaald enthousiast over was – op te zeggen en lijkt zich redelijk probleemloos te schikken in haar nieuwe (voorlopige) rol van huisvrouw. Opmerkelijk is wel dat Asahi gaat wonen in het leegstaande huis naast haar schoonouders, dat in hun bezit is. Zo kunnen er heel wat kosten uitgespaard worden. Voor Asahi, die tot voor kort in de stad woonde, haar schoonouders amper zag en een druk sociaal leven leidde, betekent dit een volledige ommekeer. Haar dagen zijn nu bijzonder eenzaam: haar man is de ganse dag weg voor zijn werk, net zoals haar schoonouders. Hun woningen liggen daarenboven nogal afgelegen van de rest van de landelijke gemeente. Tijdens een wandeltocht volgt Asahi een vreemd dier en komt daarbij in een kuil terecht. Vanaf dat ogenblik wordt het boek nog vreemder, met bizarre ontmoetingen, toegedekte familiegeschiedenissen en onverklaarbare gebeurtenissen. Waar De kuil nog start als een gewone roman, komen er gaandeweg meer en meer onwaarschijnlijke elementen naar voren; naar het einde toe verschuift het geheel naar gedoseerde, absurde toestanden. Deze evolutie verloopt overigens heel geleidelijk, zodat de lezer als het ware in de val wordt gelokt. Het publiek op het verkeerde been zetten, daar is het Oyamada duidelijk om te doen.
 
Bij dit alles heeft Hiroko Oyamada zo haar eigen stokpaardjes, zoals bijvoorbeeld de slechte arbeidssituaties in Japan, het belang van toevallige ontmoetingen, de dierenwereld en dergelijke meer, die onmiddellijk herkenbaar zijn. Ze speelden immers ook een grote rol in De fabriek. Daarbij is het belangrijk om op te merken dat Oyamada haar ideeën niet recycleert, maar een nieuwe invulling geeft. Ook de stijl van De kuil is gepolijster dan dat van haar debuut. Het boek zit als een vlot mechaniekje in elkaar en maakt alleen maar nieuwsgierig naar ander werk van Oyamada. Het is trouwens aan de lezer om de metafoor van de kuilen in het landschap in te vullen: staan ze symbool voor eenzaamheid, depressie, het kwijtraken van de regie over het eigen leven…? De kuil is open genoeg zodat elkeen zijn individuele invulling aan de gebeurtenissen kan geven, zonder dat het werk vrijblijvend is: hét kenmerk van kwaliteitsliteratuur. De kuil werd verzorgd uitgegeven: de vertaling uit het Japans is vlot – zoals we dat van Luk Van Haute gewoon zijn – en het scherpe drukwerk op degelijk papier zorgt voor een optimale leesbaarheid.
 
Hiroko Oyamada: De kuil, Atlas/Contact, Amsterdam 2024. 128 p. ISBN 9789025474942. Vertaling van Ana door Luk Van Haute. Distributie VBK België

© 2024 | MappaLibri