Al vele jaren speelt het motief van de vogel
een centrale rol in de poëzie van Dirk Kroon. Zijn verzamelde gedichten droegen
niet toevallig de tittel Op de hoogte van de vogels. De dichter probeert
als mens niet enkel het mysterie van de vogels en hun vlucht te achterhalen,
tot op zekere hoogte is hij ook een soort van vogel. Hij is immers dichter (en
dichters worden van oudsher verbeeld als zangvogels), die geacht wordt om zich
aan het al te wereldse te onttrekken, hogerop te raken, en zo een omvattende
blik op de werkelijkheid en de mens te realiseren. Dat ideaal van vrijheid en
een haast mystieke onthechting wordt in de vroegere bundels regelmatig
verbeeld: de confrontatie met de natuur, de liefde en het dichterschap vormen
daarvan duidelijke uitingen.
Van die droom blijft
echter niet zoveel overeind. Op zijn oude dag ervaart de dichter zichzelf
vooral als Gekortwiekt, de titel van
zijn jongste bundel. Ditmaal vluchten de vogels voor wat komen gaat, op zoek
naar een betere bestemming. De dichter zelf ervaart vooral winter zonder veel
uitzicht op een nieuwe lente en een nieuw begin. Als hij de balans opmaakt van
zijn leven, komt daarbij veel verlies en onmacht kijken, het gevoel dat alles
door zijn vingers wegstroomt. Die onvermijdelijke confrontatie met de nakende
dood dwingt de dichter ertoe zich op de essentie te concentreren. De vlucht in
rijke ervaringen of in het verleden heeft steeds minder zin, en zelfs de liefde
heeft niet meer de intensiteit van voorheen. Wat overblijft is echter een
grotere wijsheid, die gepaard gaat met een toon van relativering en een zekere
zelfironie. Veel van de gedichten hier zijn dan ook niet veel meer dan
aforistische bedenkingen, uitgepuurd maar daardoor ook bewust woordarm. Van de
vroegere beeldenrijkdom van Kroons poëzie resten hooguit nog fragmenten. In die
zin missen deze gedichten kleur, ook al blijft de dichter vaardig in zijn
woordkeuze en is zijn gevoel voor ritme opmerkelijk.
Poëtisch mag deze bundel dan wel weinig opvallen, de
gedachten die erin worden uitgesproken zullen allicht veel lezers kunnen
boeien. Kroon kiest voor aanvaarding en loutering, voor een productieve omgang
met het lijden en de lichamelijke aftakeling. Hij probeert het verleden te
betrekken in het heden, niet enkel als een melancholisch verdriet om wat
voorbij is maar evenzeer als iets wat steun kan bieden, wat een mens actief
houdt in de ouderdom. Zijn grote vrees is die van de mentale achteruitgang, het
verarmen van de geest, en het schrijven biedt daartegen alsnog een
verweermiddel. Oudere lezers zullen zich allicht in die levensvisie kunnen
herkennen, en zij vinden hier teksten die intenser en meerzinniger zijn dan wat
allerlei zelfhulpboeken te bieden hebben.
Dirk Kroon:
Gekortwiekt, Liverse, Dordrecht 2024, 100 p. ISBN 9789492519801
© 2025 | MappaLibri