15+ -
Het zat er dik in dat Rindert Kromhout nog een poosje in Italië zou blijven en
een trilogie zou maken van de reeks die in het naoorlogse Rome start met
Matteo: De poppenspeler van Lampedusa (Leopold 2022). Daarna gingen’we’
naar het Bologna van de jaren 1980, waar de ex-geliefde van Matteo, Davide, in Liefde en dood in de rode stad voorzichtig een relatie
begint met het jonge hoofdpersonage Mahmood. In De jongen van het
godeneiland arriveert de inmiddels 82-jarige Matteo op het gastvrije
Sicilië, waar hij vrienden wordt met de 18-jarige Luca en al snel ook met diens
vriendengroep. Hij zal nog één keer optreden als poppenspeler en dan doorreizen
naar Rome.
Weer
een trilogie afgerond! De derde na die over de Bloomsbury-groep en die over
Klaus Mann. Ik had een andere hoofdpersoon verwacht: de activistisch ingestelde
Patty, uit Liefde en dood in de rode stad. Maar Luca is inderdaad geschikter.
Hij moet nog wakker geschud worden uit zijn idee van ‘dit is het dus’. En de
terugkeer van Matteo maakt de reeks mooi rond. Hij komt aan in de dichtbij de stad
Agrigento gelegen haven van Empedocle, met de veerboot uit Lampedusa. Vlak
daarvoor is een grote groep kletsnatte vluchtelingen aan land gebracht, het
deel dat dus niet verdronken is. Luca geeft hem op zijn scooter een lift naar
de stad.
Het
is wel aardig dat deze nieuwe hoofdpersoon een tikje anders is dan die in de
andere twee boeken. Zo valt Luca niet op jongens, wel krijgt de homoseksuele Giuseppe
in de vriendengroep sympathieke aandacht. Hij is geestig, ad rem en actief. Helaas
zijn er ook plekken in de stad waar de tolerantie minder aanwezig is.
Wel gelijk gebleven
is de manier waarop de hoofdpersoon gepresenteerd wordt: op een beslissend
moment in zijn leven. Luca is beland op een min of meer dood punt. Hij wil
graag in zijn stad Agrigento blijven. Hij heeft fijne ouders en fijne vrienden,
maar te weinig opleiding (zijn ouders hadden geen geld voor vervolgonderwijs)
en moet blij zijn dat hij in elk geval werk heeft. Hij is kaartjesverkoper in
het plaatselijke Pirandello-museum. Dan verschijnt Matteo. De oude poppenspeler
weet hem te verleiden om iets actiefs van zijn baan en zijn leven te maken,
door verhalen te gaan vertellen en rondleidingen te geven. Een zeker talent
heeft hij wel, geërfd van zijn oma. Hij begint ook echt met boeken lezen. Om te
beginnen die van en over Pirandello, maar ook de politieromans van de Siciliaan
Andrea Camilleri. Met Giuseppe en Matteo bezoekt hij een theaterbewerking van
twee van Pirandello’s verhalen.
Ook verder gebeurt er van alles. In het gezin gaat de
wereld verder open. Zijn jongere broer Carlo heeft een nieuwe leraar
maatschappijleer die zijn leerlingen sociaal bewustzijn bijbrengt. Het levert
mooie gesprekken aan tafel op. De vriendengroep maakt contact met de jonge
vluchteling Ahmed uit Soedan. Luca krijgt verkering met het mooie, maar wel erg
katholieke meisje Sophia. Het dwingt hem na te denken over ingesleten tradities
op het eiland.
Kromhout vertelt het allemaal zonder veel poespas. Plotgericht, chronologisch
en afgehecht met een epiloog, en als iets volkomen vanzelfsprekends. Hij doet
nergens aan mooischrijverij of (andere) literaire fratsen. Het is verder overduidelijk
zijn bedoeling een positief boek te schrijven. De ouders zijn beperkt in hun
financiële mogelijkheden en hun taakverdeling ligt wat vast, maar ze zijn open
en oprecht nieuwsgierig naar wat hun kinderen bezighoudt. De vriendengroep is
open, naar vluchtelingen, naar Matteo. Sicilië is een gastvrij eiland, dat ligt
besloten in de geschiedenis van dit godeneiland (net als bij boek twee is de
bijnaam van de locatie opgenomen in de titel). De ommekeer van Luca naar een
gedreven lezer en verhalenverteller gaat wel wat snel, en het motief van het
belang van verhalen is zo langzamerhand wel een beetje versleten.
Leuk is de even aan
de orde komende vraag (in een gesprek tussen Matteo en Luca) over of je kunt
houden van het werk van een schrijver die fout was; Pirandello sloot zich in
1924 aan bij de fascistische partij van Mussolini. Luca moet bepalen of hij dit
aan de orde stelt bij de bezoekers van het museum. De relatie Luca-Sophia beschrijft
Kromhout geestig en trefzeker.
Deze trilogie is, zeker voor wat betreft de laatste twee
boeken, er wel echt eentje voor jongeren, veel meer dan die over Klaus Mann. Kromhout
houdt ze de aloude waarden voor van vriendschap, nieuws- en leergierigheid,
verdraagzaamheid en het prachtige van lezen.
Dit mag dan het eind lijken van
een drieluik, ik denk dat het niet het einde is van Kromhouts verhalen over
zijn geliefde land Italië. Wie weet, neemt hij ons nog een keer mee naar het
Italië van nu.
Rindert Kromhout: De jongen van het godeneiland, Leopold, Amsterdam 2025, 139
p. ISBN 9789025887902. Distributie Standaard Uitgeverij
© 2025 | MappaLibri