Ik voel me verf

Fotograaf Joost Bataille bezocht een vijftigtal stadsdichters uit Nederland en Vlaanderen om ze te fotograferen in ‘hun’ omgeving. Vervolgens schreven die dichters zelf een nieuw gedicht bij die foto’s. Het resultaat is een mooi boek, typografisch verzorgd (maar zonder veel bibliografische gegevens en dus niet zo eenvoudig te bestellen).
Bataille kiest voor portretfoto’s, maar tegelijk gaat het veelal niet om klassieke portretten. De dichter wordt deels of geheel afgebeeld, maar steevast is daarbij een achtergrond aanwezig. Het interessantst zijn ongetwijfeld de foto’s waarop die achtergrond niet wordt herleid tot zijdelingse en vage contouren, maar net evenveel aandacht krijgt als de dichter zelf. In die gevallen ontstaat een boeiend samenspel van voorgrond en achtergrond, van mens en ruimte, van subject en objecten. Veel van de hier opgenomen foto’s blijven echter conventioneel, waardoor de dichters haast onderling inwisselbaar worden; een baard, een bril, een hoofddeksel is wat hen van elkaar lijkt te onderscheiden. Dichters zijn maar gewone, vrij onopvallende mensen.
Dat is voor een stuk ook de gedaante die ze in hun eigen verzen willen aannemen. Opvallend is bijvoorbeeld hoe vaak ze de foto als ‘zelfportret’ betitelen, om vervolgens toch vragen te stellen bij dat ‘zelf’. Perquin schrijft bijvoorbeeld een brief waarin ze haar foto’s kritisch bekijkt, in plaats van een gedicht. Diverse andere dichters gebruiken de aanleiding eveneens om hun eigen positie te beklemtonen of te bevragen. Merkwaardig genoeg verdwijnt daardoor het eigenlijke thema van de bundel, het stadsdichterschap, naar de achtergrond. Dat is bijzonder jammer, want net in die spanning tussen het ik en de buitenwereld had een bijzonder intrigerende uitgave gelegen.
Uiteindelijk staat of valt een boek als dit bij de kwaliteit van de opgenomen teksten en beelden. Die is, om eerlijk te zijn, behoorlijk maar niet opmerkelijk of uitmuntend. Veel van de aangezochte dichters genieten niet meteen een grote faam in de hedendaagse letteren; sommige namen zijn mij (nochtans een fervent poëzielezer) zelfs zo goed als onbekend. Ook dat zegt echter iets over het ‘stadsdichterschap’. De functie wordt vaak ingevuld door ‘goede bewoners’ op wie een stadsbestuur kan rekenen, los van de vraag of hun literaire relevantie wel aanzienlijk genoeg is. Sommige steden hebben al een goede staat van verdienste en niet toevallig bieden zij de beste teksten: Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Groningen of Antwerpen. Dat een ‘kleine’ stad als Diest met niet minder dan drie stadsdichters vertegenwoordigd is, is dan weer verwonderlijk, zelfs voor wie dat enthousiasme weet te waarderen. Kortom, deze verzameling is even divers en even wisselend van kwaliteit als het fenomeen van de stadsdichters zelf. Interessant is deze uitgave dan ook vooral omwille van haar documentair karakter.

Joost Bataille (fot.), Ik voel me verf, Drukkerij Tienkamp S.l., 2014, 110 p., ill. € 25. ISBN 9789082173406. Distributie: Tienkamp

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

© 2024 | MappaLibri